1 Boast not thyself of tomorrow;
For thou knowest not what a day may bring forth.
2 Let another man praise thee, and not thine own mouth;
A stranger, and not thine own lips.
3 A stone is heavy, and the sand weighty;
But a fool’s vexation is heavier than they both.
4 Wrath is cruel, and anger is overwhelming;
But who is able to stand before jealousy?
5 Better is open rebuke
Than love that is hidden.
6 Faithful are the wounds of a friend;
But the kisses of an enemy are profuse.
7 The full soul loatheth a honeycomb;
But to the hungry soul every bitter thing is sweet.
8 As a bird that wandereth from her nest,
So is a man that wandereth from his place.
9 Oil and perfume rejoice the heart;
So doth the sweetness of a man’s friend that cometh of hearty counsel.
10 Thine own friend, and thy father’s friend, forsake not;
And go not to thy brother’s house in the day of thy calamity:
Better is a neighbor that is near than a brother far off.
11 My son, be wise, and make my heart glad,
That I may answer him that reproacheth me.
12 A prudent man seeth the evil, and hideth himself;
But the simple pass on, and suffer for it.
13 Take his garment that is surety for a stranger;
And hold him in pledge that is surety for a foreign woman.
14 He that blesseth his friend with a loud voice, rising early in the morning,
It shall be counted a curse to him.
15 A continual dropping in a very rainy day
And a contentious woman are alike:
16 He that would restrain her restraineth the wind;
And his right hand encountereth oil.
17 Iron sharpeneth iron;
So a man sharpeneth the countenance of his friend.
18 Whoso keepeth the fig-tree shall eat the fruit thereof;
And he that regardeth his master shall be honored.
19 As in water face answereth to face,
So the heart of man to man.
20 Sheol and Abaddon are never satisfied;
And the eyes of man are never satisfied.
21 The refining pot is for silver, and the furnace for gold;
And a man is tried by his praise.
22 Though thou shouldest bray a fool in a mortar with a pestle along with bruised grain,
Yet will not his foolishness depart from him.
23 Be thou diligent to know the state of thy flocks,
And look well to thy herds:
24 For riches are not for ever;
And doth the crown endure unto all generations?
25 The hay is carried, and the tender grass showeth itself,
And the herbs of the mountains are gathered in.
26 The lambs are for thy clothing,
And the goats are the price of the field;
27 And there will be goats’ milk enough for thy food, for the food of thy household,
And maintenance for thy maidens.
1 Chớ khoe khoang về ngày mai; Vì con chẳng biết ngày mai sẽ sanh ra điều gì.
2 Hãy để cho kẻ khác khen ngợi con, miệng con chẳng nên làm; Để cho một người ngoài tán mỹ con, môi con đừng làm.
3 Đá thì nặng, cát cũng nặng; Nhưng cơn tức giận của kẻ ngu dại còn nặng hơn cả hai.
4 Sự căm gan vốn hung dữ, và cơn giận như nước tràn ra; Nhưng ai đứng nổi trước sự ghen ghét?
5 Một lời quở trách tỏ tường Hơn là thương yêu giấu kín.
6 Bạn hữu làm cho thương tích, ấy bởi lòng thành tín; Còn sự hôn hít của kẻ ghen ghét lấy làm giả ngụy.
7 Kẻ no nê giày đạp tàng mật dưới chơn mình; Song điều gì đắng cũng lấy làm ngọt cho kẻ đói khát.
8 Kẻ lưu lạc xa cách nơi ở của mình, Giống như chim bay đây đó khỏi ổ nó vậy.
9 Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái linh hồn; Lời khuyên do lòng bạn hữu ra cũng êm dịu dường ấy.
10 Chớ lìa bạn mình, hay là bạn của cha mình; Trong ngày hoạn nạn chớ đi đến nhà anh em mình: Một người xóm giềng gần còn hơn anh em xa.
11 Hỡi con, khá khôn ngoan, và làm vui lòng cha, Để cha có thế đáp lại cùng kẻ nào sỉ nhục cha.
12 Người khôn khéo thấy trước sự tai hại, bèn lo ẩn núp mình; Còn kẻ ngu muội cứ đi qua, và phải mang lấy tai vạ.
13 Hãy lấy áo của người, vì người đã bảo lãnh cho kẻ lạ; Khá buộc người một của cầm, vì người đã đáp thế cho người dâm phụ.
14 Kẻ nào chổi dậy sớm chúc phước lớn tiếng cho bạn hữu mình, Người ta sẽ kể điều đó là sự rủa sả.
15 Một máng xối giột luôn luôn trong ngày mưa lớn, Và một người đờn bà hay tranh cạnh, cả hai đều y như nhau.
16 Ai muốn ngăn giữ nàng, khác nào ngăn giữ gió, Và như tay hữu cầm lấy dầu vậy.
17 Sắt mài nhọn sắt. Cũng vậy người bổ dưỡng diện mạo bạn hữu mình.
18 Ai săn sóc cây vả, sẽ ăn trái nó; Và kẻ nào hầu chủ mình ắt được tôn trọng.
19 Mặt dọi mặt trong nước thế nào, Lòng người đối với người cũng thế ấy.
20 Con mắt loài người chẳng hề chán, Cũng như âm phủ và vực sâu không hề đầy vậy.
21 Lò thử bạc, dót thử vàng; Còn sự khen ngợi thử loài người.
22 Dầu con dùng chầy giã mà giã kẻ ngu dại trong cối Chung lộn với gạo, Thì sự điên dại nó cũng không lìa khỏi nó.
23 Hãy rán biết cảnh trạng bầy chiên con, Và lo săn sóc các đoàn bò của con;
24 Vì sự giàu có không lưu tồn mãi mãi, Và mũ triều thiên há còn đến đời đời sao?
25 Cỏ khô đã mất đi, cỏ non bèn mọc ra, Và người ta thâu nhập rau cỏ núi.
26 Lông chiên con dùng làm áo xống cho con, Giá dê đực dùng mua đồng ruộng.
27 Sữa dê có đủ làm đồ ăn cho con, Cho người nhà con, và đặng nuôi lấy các con đòi của con.