1 The plans of the heart belong to man,
but the answer of the tongue is from Yahweh.
2 All the ways of a man are clean in his own eyes,
but Yahweh weighs the motives.
3 Commit your deeds to Yahweh,
and your plans shall succeed.
4 Yahweh has made everything for its own end—
yes, even the wicked for the day of evil.
5 Everyone who is proud in heart is an abomination to Yahweh;
they shall certainly not be unpunished.
6 By mercy and truth iniquity is atoned for.
By the fear of Yahweh men depart from evil.
7 When a man’s ways please Yahweh,
he makes even his enemies to be at peace with him.
8 Better is a little with righteousness,
than great revenues with injustice.
9 A man’s heart plans his course,
but Yahweh directs his steps.
10 Inspired judgments are on the lips of the king.
He shall not betray his mouth.
11 Honest balances and scales are Yahweh’s;
all the weights in the bag are his work.
12 It is an abomination for kings to do wrong,
for the throne is established by righteousness.
13 Righteous lips are the delight of kings.
They value one who speaks the truth.
14 The king’s wrath is a messenger of death,
but a wise man will pacify it.
15 In the light of the king’s face is life.
His favor is like a cloud of the spring rain.
16 How much better it is to get wisdom than gold!
Yes, to get understanding is to be chosen rather than silver.
17 The highway of the upright is to depart from evil.
He who keeps his way preserves his soul.
18 Pride goes before destruction,
and an arrogant spirit before a fall.
19 It is better to be of a lowly spirit with the poor,
than to divide the plunder with the proud.
20 He who heeds the Word finds prosperity.
Whoever trusts in Yahweh is blessed.
21 The wise in heart shall be called prudent.
Pleasantness of the lips promotes instruction.
22 Understanding is a fountain of life to one who has it,
but the punishment of fools is their folly.
23 The heart of the wise instructs his mouth,
and adds learning to his lips.
24 Pleasant words are a honeycomb,
sweet to the soul, and health to the bones.
25 There is a way which seems right to a man,
but in the end it leads to death.
26 The appetite of the laboring man labors for him,
for his mouth urges him on.
27 A worthless man devises mischief.
His speech is like a scorching fire.
28 A perverse man stirs up strife.
A whisperer separates close friends.
29 A man of violence entices his neighbor,
and leads him in a way that is not good.
30 One who winks his eyes to plot perversities,
one who compresses his lips, is bent on evil.
31 Gray hair is a crown of glory.
It is attained by a life of righteousness.
32 One who is slow to anger is better than the mighty;
one who rules his spirit, than he who takes a city.
33 The lot is cast into the lap,
but its every decision is from Yahweh.
1 Việc toan liệu của lòng thuộc về loài người; Còn sự đáp lời của lưỡi do Đức Giê-hô-va mà đến.
2 Các đường lối của người đều là trong sạch theo mắt mình; Song Đức Giê-hô-va cân nhắc cái lòng.
3 Hãy phó các việc mình cho Đức Giê-hô-va, Thì những mưu ý mình sẽ được thành công.
4 Đức Giê-hô-va đã dựng nên muôn vật để dùng cho Ngài; Đến đỗi kẻ ác cũng vậy, để dành cho ngày tai họa.
5 Phàm ai có lòng kiêu ngạo lấy làm gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va; Quả thật nó sẽ chẳng được khỏi bị phạt.
6 Nhờ sự nhơn từ và chơn thật tội lỗi được chuộc; Và bởi sự kính sợ Đức Giê-hô-va người ta xây bỏ điều ác.
7 Khi tánh hạnh của người nào đẹp lòng Đức Giê-hô-va, Thì Ngài cũng khiến các thù nghịch người ở hòa thuận với người.
8 Thà ít của mà có sự công bình, Hơn là nhiều hoa lợi với sự bất nghĩa cặp theo.
9 Lòng người toan định đường lối mình; Song Đức Giê-hô-va chỉ dẫn các bước của người.
10 Lời của Chúa ở môi vua; Miệng người sẽ không sai lầm khi xét đoán.
11 Trái cân và vá cân công bình thuộc về Đức Giê-hô-va; Các trái cân trong bao là công việc của Ngài.
12 Làm gian ác, ấy là điều gớm ghiếc cho vua chúa; Vì nhờ công bình ngôi nước được lập vững bền.
13 Môi miệng người công bình là sự vui vẻ cho các vua; Họ ưa mến kẻ nói ngay thẳng.
14 Cơn thạnh nộ của vua khác nào sứ giả sự chết; Nhưng người khôn ngoan làm cho nó nguôi đi.
15 Nhờ sắc mặt vua sáng sủa bèn được sự sống; An điển người khác nào áng mây dẫn mưa muộn.
16 Được sự khôn ngoan, thật quí hơn vàng ròng biết mấy! Được thông sáng, đáng chuộng hơn bạc biết bao!
17 Đạo của người ngay thẳng, ấy là lìa bỏ sự ác; Ai canh giữ tánh nết mình giữ lấy linh hồn mình.
18 Sự kiêu ngạo đi trước, sự bại hoại theo sau, Và tánh tự cao đi trước sự sa ngã.
19 Thà khiêm nhượng mà ở với người nhu mì, Còn hơn là chia của cướp cùng kẻ kiêu ngạo.
20 Ai giữ theo đạo lý tìm được ích; Và ai trông cậy nơi Đức Giê-hô-va lấy làm có phước thay.
21 Ai có lòng khôn ngoan được gọi là thông sáng; Lời dịu dàng gia thêm sự tri thức.
22 Người có được thông sáng, tức có được nguồn sự sống; Nhưng sự điên dại của kẻ ngu muội, ấy là sự sửa phạt của nó.
23 Lòng người khôn ngoan dạy dỗ miệng mình, Và thêm sự học thức nơi môi của mình.
24 Lời lành giống như tàng ong, Ngon ngọt cho tâm hồn, và khỏe mạnh cho xương cốt.
25 Có một con đường coi dường chánh đáng cho loài người; Nhưng cuối cùng nó thành ra cái nẻo sự chết.
26 Sự biết đói của kẻ lao khổ giúp làm việc cho người, Bởi vì miệng người thúc giục người.
27 Thằng điếm toan mưu hại người ta; Và trên môi nó có như ngọn lửa hừng.
28 Kẻ gian tà gieo điều tranh cạnh; Và kẻ thèo lẻo phân rẽ những bạn thiết cốt.
29 Kẻ cường bạo quyến dụ bậu bạn mình, Và dẫn người vào con đường không tốt.
30 Kẻ nào nhắm mắt đặng toan liệu đều gian tà, Và kẻ nào bặm môi mình, đều làm thành việc ác.
31 Tóc bạc là mão triều thiên vinh hiển, Miễn là thấy ở trong đường công bình.
32 Người chậm nóng giận thắng hơn người dõng sĩ; Và ai cai trị lòng mình thắng hơn kẻ chiếm lấy thành.
33 Người ta bẻ thăm trong vạt áo; Song sự nhứt định do nơi Đức Giê-hô-va mà đến.