1 A good name is more desirable than great riches,
and loving favor is better than silver and gold.
2 The rich and the poor have this in common:
Yahweh is the maker of them all.
3 A prudent man sees danger and hides himself;
but the simple pass on, and suffer for it.
4 The result of humility and the fear of Yahweh
is wealth, honor, and life.
5 Thorns and snares are in the path of the wicked;
whoever guards his soul stays from them.
6 Train up a child in the way he should go,
and when he is old he will not depart from it.
7 The rich rule over the poor.
The borrower is servant to the lender.
8 He who sows wickedness reaps trouble,
and the rod of his fury will be destroyed.
9 He who has a generous eye will be blessed,
for he shares his food with the poor.
10 Drive out the mocker, and strife will go out;
yes, quarrels and insults will stop.
11 He who loves purity of heart and speaks gracefully
is the king’s friend.
12 Yahweh’s eyes watch over knowledge,
but he frustrates the words of the unfaithful.
13 The sluggard says, "There is a lion outside!
I will be killed in the streets!"
14 The mouth of an adulteress is a deep pit.
He who is under Yahweh’s wrath will fall into it.
15 Folly is bound up in the heart of a child;
the rod of discipline drives it far from him.
16 Whoever oppresses the poor for his own increase and whoever gives to the rich,
both come to poverty.
17 Turn your ear, and listen to the words of the wise.
Apply your heart to my teaching.
18 For it is a pleasant thing if you keep them within you,
if all of them are ready on your lips.
19 I teach you today, even you,
so that your trust may be in Yahweh.
20 Haven’t I written to you thirty excellent things
of counsel and knowledge,
21 To teach you truth, reliable words,
to give sound answers to the ones who sent you?
22 Don’t exploit the poor because he is poor;
and don’t crush the needy in court;
23 for Yahweh will plead their case,
and plunder the life of those who plunder them.
24 Don’t befriend a hot-tempered man.
Don’t associate with one who harbors anger,
25 lest you learn his ways
and ensnare your soul.
26 Don’t you be one of those who strike hands,
of those who are collateral for debts.
27 If you don’t have means to pay,
why should he take away your bed from under you?
28 Don’t move the ancient boundary stone
which your fathers have set up.
29 Do you see a man skilled in his work?
He will serve kings.
He won’t serve obscure men.
1 Danh tiếng tốt còn hơn tiền của nhiều; Và ơn nghĩa quí hơn bạc và vàng.
2 Kẻ giàu và người nghèo đều gặp nhau; Đức Giê-hô-va đã dựng nên cả hai.
3 Người khôn ngoan thấy đều tai vạ, và ẩn mình; Nhưng kẻ ngu muội cứ đi luôn, và mắc phải vạ.
4 Phần thưởng của sự khiêm nhượng và sự kính sợ Đức Giê-hô-va, Ay là giàu có, sự tôn trọng, và mạng sống.
5 Trong đường kẻ gian tà có gai chông và cái bẫy; Ai gìn giữ linh hồn mình sẽ cách xa nó.
6 Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo; Dầu khi nó trở về già, cũng không hề lìa khỏi đó.
7 Người giàu quản hạt kẻ nghèo; Kẻ nào mượn là tôi tớ của kẻ cho mượn.
8 Kẻ nào giao sự bất công sẽ gặt điều tai họa; Và cây roi thạnh nộ nó sẽ bị gãy đi.
9 Người nào có mắt từ thiện sẽ được phước; Vì người ban bánh mình cho kẻ nghèo khó.
10 Hãy đuổi kẻ nhạo báng ra, thì sự cãi lẫy cũng sẽ đi; Điều tranh cạnh và sự sỉ nhục sẽ hết.
11 Ai ái mộ lòng thánh sạch, Và có duyên nơi môi miệng mình, sẽ được vua làm bạn nghĩa.
12 Mắt của Đức Giê-hô-va coi giữ người có tri thức; Nhưng Ngài đánh đổ lời kẻ gian tà.
13 Kẻ biếng nhác nói: Có con sư tử ở ngoài đó; Tôi sẽ bị giết tại giữa đường.
14 Miệng của dâm phụ vốn là một cái hố sâu; Ai bị Đức Giê-hô-va giận sẽ sa ngã vào đó.
15 Sự ngu dại vốn buộc vào lòng con trẻ; Song roi răn phạt sẽ làm cho sự ấy lìa xa nó.
16 Người nào hà hiếp kẻ nghèo ắt sẽ làm cho nó giàu có; Và ai co kẻ giàu có chỉ làm cho người sa vào sự thiếu thốn.
17 Hãy lắng tai nghe lời kẻ khôn ngoan, Khá chuyên lòng con về sự tri thức ta.
18 Vì nếu con gìn giữ nó trong lòng con, Lập nó ở chung nhau trên môi miệng con, thì ấy thật một sự tốt đẹp.
19 Ngày nay ta đã dạy cho con hiểu biết các điều đó, Để con có lòng tin cậy Đức Giê-hô-va.
20 Ta há chẳng có chép cho con Những điều tốt về mưu luận và về tri thức sao,
21 Để làm cho con biết sự quả quyết của lời chân lý, Hầu cho con lấy lời thật mà đáp lại với những người sai con?
22 Chớ bóc lột kẻ nghèo, bởi vì họ nghèo, Cũng đừng hà hiếp người khốn khổ nơi cửa thành;
23 Vì Đức Giê-hô-va sẽ binh vực duyên cớ của họ, Và đoạt lấy sự sống của kẻ có cướp lột họ.
24 Chớ làm bạn với người hay giận; Chớ giao tế cùng kẻ cường bạo,
25 E con tập theo đường lối nó, Và linh hồn con bị bẫy hãm hại chăng.
26 Chớ đồng bọn cùng những kẻ giao tay nhau, Hoặc cùng kẻ bảo lãnh nợ:
27 Nếu con không có gì trả, Cớ sao con muốn chúng đoạt lấy cái giường con đi?
28 Chớ dời đi các mộc giới cũ, Mà tổ phụ con đã dựng.
29 Con có thấy người nào siêng năng trong công việc mình chăng? Người ấy hẳn sẽ đứng ở trước mặt các vua, chớ chẳng phải ở trước mặt người hèn hạ đâu.