1 Don’t be envious of evil men,
neither desire to be with them;
2 for their hearts plot violence
and their lips talk about mischief.
3 Through wisdom a house is built;
by understanding it is established;
4 by knowledge the rooms are filled
with all rare and beautiful treasure.
5 A wise man has great power.
A knowledgeable man increases strength,
6 for by wise guidance you wage your war,
and victory is in many advisors.
7 Wisdom is too high for a fool.
He doesn’t open his mouth in the gate.
8 One who plots to do evil
will be called a schemer.
9 The schemes of folly are sin.
The mocker is detested by men.
10 If you falter in the time of trouble,
your strength is small.
11 Rescue those who are being led away to death!
Indeed, hold back those who are staggering to the slaughter!
12 If you say, "Behold, we didn’t know this,"
doesn’t he who weighs the hearts consider it?
He who keeps your soul, doesn’t he know it?
Shall he not render to every man according to his work?
13 My son, eat honey, for it is good,
the droppings of the honeycomb, which are sweet to your taste;
14 so you shall know wisdom to be to your soul.
If you have found it, then there will be a reward:
Your hope will not be cut off.
15 Don’t lay in wait, wicked man, against the habitation of the righteous.
Don’t destroy his resting place;
16 for a righteous man falls seven times and rises up again,
but the wicked are overthrown by calamity.
17 Don’t rejoice when your enemy falls.
Don’t let your heart be glad when he is overthrown,
18 lest Yahweh see it, and it displease him,
and he turn away his wrath from him.
19 Don’t fret yourself because of evildoers,
neither be envious of the wicked;
20 for there will be no reward to the evil man.
The lamp of the wicked will be snuffed out.
21 My son, fear Yahweh and the king.
Don’t join those who are rebellious,
22 for their calamity will rise suddenly.
Who knows what destruction may come from them both?
23 These also are sayings of the wise:
To show partiality in judgment is not good.
24 He who says to the wicked, "You are righteous,"
peoples will curse him, and nations will abhor him—
25 but it will go well with those who convict the guilty,
and a rich blessing will come on them.
26 An honest answer
is like a kiss on the lips.
27 Prepare your work outside,
and get your fields ready.
Afterwards, build your house.
28 Don’t be a witness against your neighbor without cause.
Don’t deceive with your lips.
29 Don’t say, "I will do to him as he has done to me;
I will repay the man according to his work."
30 I went by the field of the sluggard,
by the vineyard of the man void of understanding.
31 Behold, it was all grown over with thorns.
Its surface was covered with nettles,
and its stone wall was broken down.
32 Then I saw, and considered well.
I saw, and received instruction:
33 a little sleep, a little slumber,
a little folding of the hands to sleep,
34 so your poverty will come as a robber
and your want as an armed man.
1 Chớ ganh ghét kẻ làm ác. Đừng ước ao ở cùng chúng nó.
2 Vì lòng chúng nó toan điều hủy phá, Và môi họ nói ra sự tổn hại.
3 Nhờ sự khôn ngoan, cửa nhà được xây cất nên, Và được vững vàng bởi sự thông sáng;
4 Nhờ sự tri thức, các phòng vi đều được đầy đủ Các thứ tài vật quí báu đẹp đẽ.
5 Người khôn ngoan có sức mạnh, Và người tri thức gia thêm năng lực.
6 Vì con phải nhờ mưu khôn mà đánh giặc; Đâu có nhiều mưu sĩ thì đặng toàn thắng.
7 Sự khôn ngoan lấy làm cao xa quá cho kẻ ngu dại; Nó không mở miệng ra nơi cửa thành.
8 Kẻ nào toan làm điều ác, Người ta sẽ gọi hắn là kẻ gian giảo.
9 Tư tưởng ngu dại là tội lỗi; Kẻ nhạo báng lấy làm gớm ghiếc cho loài người.
10 Nếu con ngã lòng trong ngày hoạn nạn, Thì sức lực con nhỏ mọn thay.
11 Hãy giải cứu kẻ bị đùa đến sự chết, Và chớ chối rỗi cho người đi xiêu tó tới chốn hình khổ.
12 Nếu con nói: Chúng tôi chẳng biết gì đến; Thì Đấng mà cân nhắc lòng người ta, há chẳng xem xét điều ấy sao? Và Đấng gìn giữ linh hồn con, há không biết đến ư? Chớ thì Ngài chẳng báo cho mỗi người tùy theo công việc họ làm sao?
13 Hỡi con, hãy ăn mật, vì nó ngon lành; Tàng ong lấy làm ngọt ngào cho ổ gà con.
14 Con sẽ biết sự khôn ngoan nơi linh hồn con cũng như vậy; Nếu con đã tìm được sự khôn ngoan, ắt sẽ có phần thưởng, Và sự trông đợi của con sẽ chẳng phải thành luống công.
15 Hỡi kẻ ác, chớ rình rập nhà người công bình; Đừng phá tan chỗ nghĩ ngơi của người.
16 Vì người công bình dầu sa ngã bảy lần, cũng chổi dậy; Còn kẻ hung ác bị tai vạ đánh đổ.
17 Khi kẻ thù nghịch con sa ngã, chớ vui mừng; Lúc nó bị đánh đổ, lòng con đừng hớn hở;
18 Kẻo e Đức Giê-hô-va thấy điều đó, mà chẳng đẹp lòng, Bèn cất cơn thạnh nộ Ngài khỏi nó chăng.
19 Chớ nổi giận vì cớ kẻ làm ác, Cũng đừng ganh ghét những người hung dữ;
20 Vì kẻ làm gian ác sẽ không được thiện báo, Và đèn kẻ hung dữ sẽ tắt đi.
21 Hỡi con, hãy kính sợ Đức Giê-hô-va và tôn kính vua; Chớ hội hiệp cùng kẻ phản nghịch;
22 Vì sự tai họa của chúng xảy đến thình lình; Và ai biết sự phá hại của người nầy người kia?
23 Những ngôn ngữ nầy cũng do kẻ khôn ngoan mà đến: Trong việc xét đoán tư vị người, ấy chẳng phải tốt lành.
24 Kẻ nào nói với kẻ ác rằng: Ngươi là công bình, Sẽ bị dân tộc rủa sả, và các nước lấy làm gớm ghiếc mình;
25 Còn người nào quở trách kẻ ác ắt sẽ được đẹp lòng, Và sự phước lành sẽ giáng trên họ.
26 Ai đáp lời chánh đáng, Tất như hôn nơi môi miệng vậy.
27 Hãy sửa sang công việc ở ngoài của con, Và sắm sẵn tại trong ruộng con; Rồi sau hãy cất nhà của con.
28 Chớ làm chứng vô cớ nghịch kẻ lân cận mình; Con há muốn lấy môi miệng mình mà phỉnh gạt sao?
29 Chớ nên nói: Tôi sẽ làm cho hắn như hắn đã làm cho tôi; Tôi sẽ báo người tùy công việc của người.
30 Ta có đi ngang qua gần ruộng kẻ biếng nhác, Và gần vườn nho của kẻ ngu muội,
31 Thấy cây tật lê mọc khắp cùng, Gai góc che khuất mặt đất, Và tường đá của nó đã phá hư rồi
32 Ta nhìn xem, bèn để ý vào đó; Ta thấy và nhận được sự dạy dỗ.
33 Ngủ một chút, chợp mắt một chút, Khoanh tay ngủ một chút,
34 Thì sự nghèo của con sẽ đến như một kẻ đi rạo, Và sự thiếu thốn của con áp tới như một kẻ cầm binh khí.