1 Like snow in summer, and as rain in harvest,
so honor is not fitting for a fool.
2 Like a fluttering sparrow,
like a darting swallow,
so the undeserved curse doesn’t come to rest.
3 A whip is for the horse,
a bridle for the donkey,
and a rod for the back of fools!
4 Don’t answer a fool according to his folly,
lest you also be like him.
5 Answer a fool according to his folly,
lest he be wise in his own eyes.
6 One who sends a message by the hand of a fool
is cutting off feet and drinking violence.
7 Like the legs of the lame that hang loose,
so is a parable in the mouth of fools.
8 As one who binds a stone in a sling,
so is he who gives honor to a fool.
9 Like a thorn bush that goes into the hand of a drunkard,
so is a parable in the mouth of fools.
10 As an archer who wounds all,
so is he who hires a fool
or he who hires those who pass by.
11 As a dog that returns to his vomit,
so is a fool who repeats his folly.
12 Do you see a man wise in his own eyes?
There is more hope for a fool than for him.
13 The sluggard says, "There is a lion in the road!
A fierce lion roams the streets!"
14 As the door turns on its hinges,
so does the sluggard on his bed.
15 The sluggard buries his hand in the dish.
He is too lazy to bring it back to his mouth.
16 The sluggard is wiser in his own eyes
than seven men who answer with discretion.
17 Like one who grabs a dog’s ears
is one who passes by and meddles in a quarrel not his own.
18 Like a madman who shoots torches, arrows, and death,
19 is the man who deceives his neighbor and says, "Am I not joking?"
20 For lack of wood a fire goes out.
Without gossip, a quarrel dies down.
21 As coals are to hot embers,
and wood to fire,
so is a contentious man to kindling strife.
22 The words of a whisperer are as dainty morsels,
they go down into the innermost parts.
23 Like silver dross on an earthen vessel
are the lips of a fervent one with an evil heart.
24 A malicious man disguises himself with his lips,
but he harbors evil in his heart.
25 When his speech is charming, don’t believe him,
for there are seven abominations in his heart.
26 His malice may be concealed by deception,
but his wickedness will be exposed in the assembly.
27 Whoever digs a pit shall fall into it.
Whoever rolls a stone, it will come back on him.
28 A lying tongue hates those it hurts;
and a flattering mouth works ruin.
1 Sự vinh hiển không xứng cho kẻ ngu muội, Như tuyết trong mùa hạ, như mưa trong mùa gặt.
2 Như chim sẻ bay đi đây đó, như con én liệng đi, Lời rủa sả vô cớ cũng vậy, nó chẳng hề xảy đến.
3 Roi nẹt dùng cho ngựa, hàm thiết để cho lừa, Còn roi vọt dành cho lưng kẻ ngu muội.
4 Chớ đáp với kẻ ngu si tùy sự ngu dại nó, E con giống như nó chăng.
5 Hãy đáp với kẻ ngu si tùy sự ngu dại nó, Kẻo nó khôn ngoan theo mắt nó chăng.
6 Kẻ nào cậy kẻ ngu muội đem báo tin, Chặt chơn mình, và uống lấy sự tổn hại.
7 Ong chơn người què đòng đưa vô đụng; Câu châm ngôn trong miệng kẻ ngu dại cũng vậy.
8 Tôn trọng kẻ ngu muội, Giống như bỏ cục ngọc vào trong đống đá.
9 Câu châm ngôn ở nơi miệng kẻ ngu muội, Khác nào một cái gai đâm vào tay người say rượu.
10 Ai mướn người ngu muội và kẻ khách đi qua đường, Giống như một lính xạ tên làm thương mọi người.
11 Kẻ ngu muội làm lại việc ngu dại mình, Khác nào con chó đã mửa ra, rồi liếm lại.
12 Con có thấy người nào khôn ngoan theo mắt nó chăng? Còn có sự trông cậy cho kẻ ngu muội hơn là cho nó.
13 Kẻ biếng nhác nói: Có con sư tử ngoài đường; Một con sư tử ở trong đường phố.
14 Kẻ biếng nhác lăn trở trên giường mình, Khác nào cửa xây trên bản lề nó.
15 Kẻ biếng nhác thò tay mình vào trong dĩa, Lấy làm mệt nhọc mà đem nó lên miệng.
16 Kẻ biếng nhác tự nghĩ mình khôn ngoan Hơn bảy người đáp lại cách có lý.
17 Kẻ nào đi qua đường mà nổi giận về cuộc cãi lẫy không can đến mình, Khác nào kẻ nắm con chó nơi vành tai.
18 Người nào phỉnh gạt kẻ lân cận mình, Rồi nói rằng: Tôi chơi mà!
19 Khác nào kẻ điên cuồng ném than lửa, Cây tên, và sự chết.
20 Lửa tắt tại thiếu củi; Khi chẳng có ai thèo lẻo cuộc tranh cạnh bèn nguôi.
21 Than chụm cho than đỏ, và củi để chụm lửa; Người hay tranh cạnh xui nóng cãi cọ cũng vậy.
22 Lời kẻ thèo lẻo giống như vật thực ngon, Vào thấu đến tận gan ruột.
23 Môi miệng sốt sắng và lòng độc ác, Khác nào bình gốm bọc vàng bạc pha.
24 Kẻ nào ghen ghét, dùng môi miệng nói giả đò, Nhưng trong lòng nó nuôi sự gian lận;
25 Khi nó nói ngọt nhạt, thì chớ tin; Vì trong lòng nó có bảy sự gớm ghiếc.
26 Dầu sự ghen ghét ẩn giấu trong tuồng giả bộ, Sự gian ác nó sẽ bị lộ ra nơi hội chúng.
27 Ai đào hầm sẽ té xuống đó; Kẻ nào lăn đá, đá sẽ trở đè lại nó.
28 Lưỡi giả dối ghét những kẻ nó đã chà nát; Và miệng dua nịnh gây điều bại hoại.