1 When you sit to eat with a ruler,
consider diligently what is before you;
2 put a knife to your throat
if you are a man given to appetite.
3 Don’t be desirous of his dainties,
since they are deceitful food.
4 Don’t weary yourself to be rich.
In your wisdom, show restraint.
5 Why do you set your eyes on that which is not?
For it certainly sprouts wings like an eagle and flies in the sky.
6 Don’t eat the food of him who has a stingy eye,
and don’t crave his delicacies,
7 for as he thinks about the cost, so he is.
"Eat and drink!" he says to you,
but his heart is not with you.
8 You will vomit up the morsel which you have eaten
and waste your pleasant words.
9 Don’t speak in the ears of a fool,
for he will despise the wisdom of your words.
10 Don’t move the ancient boundary stone.
Don’t encroach on the fields of the fatherless,
11 for their Defender is strong.
He will plead their case against you.
12 Apply your heart to instruction,
and your ears to the words of knowledge.
13 Don’t withhold correction from a child.
If you punish him with the rod, he will not die.
14 Punish him with the rod,
and save his soul from Sheol.
15 My son, if your heart is wise,
then my heart will be glad, even mine.
16 Yes, my heart will rejoice
when your lips speak what is right.
17 Don’t let your heart envy sinners,
but rather fear Yahweh all day long.
18 Indeed surely there is a future hope,
and your hope will not be cut off.
19 Listen, my son, and be wise,
and keep your heart on the right path!
20 Don’t be among ones drinking too much wine,
or those who gorge themselves on meat;
21 for the drunkard and the glutton shall become poor;
and drowsiness clothes them in rags.
22 Listen to your father who gave you life,
and don’t despise your mother when she is old.
23 Buy the truth, and don’t sell it.
Get wisdom, discipline, and understanding.
24 The father of the righteous has great joy.
Whoever fathers a wise child delights in him.
25 Let your father and your mother be glad!
Let her who bore you rejoice!
26 My son, give me your heart;
and let your eyes keep in my ways.
27 For a prostitute is a deep pit;
and a wayward wife is a narrow well.
28 Yes, she lies in wait like a robber,
and increases the unfaithful among men.
29 Who has woe?
Who has sorrow?
Who has strife?
Who has complaints?
Who has needless bruises?
Who has bloodshot eyes?
30 Those who stay long at the wine;
those who go to seek out mixed wine.
31 Don’t look at the wine when it is red,
when it sparkles in the cup,
when it goes down smoothly.
32 In the end, it bites like a snake,
and poisons like a viper.
33 Your eyes will see strange things,
and your mind will imagine confusing things.
34 Yes, you will be as he who lies down in the middle of the sea,
or as he who lies on top of the rigging:
35 "They hit me, and I was not hurt!
They beat me, and I don’t feel it!
When will I wake up? I can do it again.
I will look for more."
1 Sit jy aan om saam met 'n heerser te eet, let dan net op wat voor jou is,
2 en sit 'n mes op jou keel as jy 'n goeie eetlus het.
3 Moenie sy lekker ete begeer nie, want dit is bedrieglike spys.
4 Vermoei jou nie om ryk te word nie, laat staan jou slimheid.
5 Sou jy jou oë daarop laat afvlieg? Maar weg is dit! want skielik maak dit vir hom vlerke en vlieg soos die arend na die hemel toe!
6 Eet nie die brood van een wat afgunstig is nie, en begeer nie sy lekker ete nie.
7 Want soos hy in sy siel bereken, so is hy; eet en drink, sê hy vir jou, maar sy hart is nie met jou nie.
8 Jou stukkie wat jy geëet het, sal jy uitspuug; en dan het jy jou vriendelike woorde verspil.
9 Spreek nie voor die ore van 'n dwaas nie, want hy sal die verstandigheid van jou woorde verag.
10 Verlê die ou grenslyne nie, en kom nie op die landerye van die wese nie.
11 Want hulle Verlosser is sterk, Hy sal hulle saak teen jou verdedig.
12 Bring jou hart na die tug en jou oor na woorde van kennis.
13 Hou die tug nie terug van die seun nie; as jy hom met die roede slaan, sal hy nie sterwe nie.
14 Jy sal hom wel met die roede slaan, maar sy lewe van die doderyk red.
15 My seun, as jou hart wys word, dan sal my hart hom ook verheug.
16 En my niere sal jubel as jou lippe spreek wat reg is.
17 Laat jou hart die sondaars nie beny nie, maar wees die hele dag in die vrees van die HERE.
18 Waarlik, daar is 'n toekoms, en jou hoop sal nie verydel word nie.
19 Hoor, my seun, en word wys, en rig jou hart reguit op die weg.
20 Wees nie onder die wynsuipers nie, onder die wat as vrate hulle hart ophaal.
21 Want 'n drinker en 'n vraat sal arm word, en slaperigheid laat stukkende klere dra.
22 Luister na jou vader wat jou verwek het, en verag jou moeder nie as sy oud geword het nie.
23 Koop waarheid en verkoop dit nie, ook wysheid en tug en verstand.
24 Die vader van 'n regverdige juig baie; en as iemand 'n wyse verwek het, dan is hy bly oor hom.
25 Laat jou vader en jou moeder bly wees, en laat sy juig wat jou gebaar het.
26 My seun, gee my jou hart, en laat jou oë 'n welgevalle hê in my weë.
27 Want 'n hoer is 'n diep kuil, en 'n ontugtige vrou is 'n nou put.
28 Sy lê ook en loer soos 'n rower en vermeerder die ontroues onder die mensdom.
29 By wie is "Ag!"; by wie is "Wee my!"; by wie is getwis; by wie is geklaag; by wie is wonde sonder oorsaak; by wie is dofheid van oë?
30 By die wat l t opbly by die wyn, by die wat ingaan om gemengde drank te proe.
31 Kyk nie na die wyn as dit rooiagtig lyk, as dit sy glans gee in die beker, glad na binne gly nie:
32 op die end byt dit soos 'n slang en spuug gif uit soos 'n basilisk.
33 Jou oë sal vreemde dinge sien en jou hart verkeerde dinge spreek;
34 en jy sal wees soos een wat in die hart van die see lê en soos een wat op die top van die mas lê.
35 Hulle het my geslaan, sê jy dan, ek het geen pyn gevoel nie; hulle het my neergeslaan, ek het dit nie gemerk nie! [ (Proverbs 23:36) Wanneer sal ek wakker word? Dan sal ek dit weer opnuut soek. ]