1 Don’t be envious of evil men,
neither desire to be with them;
2 for their hearts plot violence
and their lips talk about mischief.
3 Through wisdom a house is built;
by understanding it is established;
4 by knowledge the rooms are filled
with all rare and beautiful treasure.
5 A wise man has great power.
A knowledgeable man increases strength,
6 for by wise guidance you wage your war,
and victory is in many advisors.
7 Wisdom is too high for a fool.
He doesn’t open his mouth in the gate.
8 One who plots to do evil
will be called a schemer.
9 The schemes of folly are sin.
The mocker is detested by men.
10 If you falter in the time of trouble,
your strength is small.
11 Rescue those who are being led away to death!
Indeed, hold back those who are staggering to the slaughter!
12 If you say, "Behold, we didn’t know this,"
doesn’t he who weighs the hearts consider it?
He who keeps your soul, doesn’t he know it?
Shall he not render to every man according to his work?
13 My son, eat honey, for it is good,
the droppings of the honeycomb, which are sweet to your taste;
14 so you shall know wisdom to be to your soul.
If you have found it, then there will be a reward:
Your hope will not be cut off.
15 Don’t lay in wait, wicked man, against the habitation of the righteous.
Don’t destroy his resting place;
16 for a righteous man falls seven times and rises up again,
but the wicked are overthrown by calamity.
17 Don’t rejoice when your enemy falls.
Don’t let your heart be glad when he is overthrown,
18 lest Yahweh see it, and it displease him,
and he turn away his wrath from him.
19 Don’t fret yourself because of evildoers,
neither be envious of the wicked;
20 for there will be no reward to the evil man.
The lamp of the wicked will be snuffed out.
21 My son, fear Yahweh and the king.
Don’t join those who are rebellious,
22 for their calamity will rise suddenly.
Who knows what destruction may come from them both?
23 These also are sayings of the wise:
To show partiality in judgment is not good.
24 He who says to the wicked, "You are righteous,"
peoples will curse him, and nations will abhor him—
25 but it will go well with those who convict the guilty,
and a rich blessing will come on them.
26 An honest answer
is like a kiss on the lips.
27 Prepare your work outside,
and get your fields ready.
Afterwards, build your house.
28 Don’t be a witness against your neighbor without cause.
Don’t deceive with your lips.
29 Don’t say, "I will do to him as he has done to me;
I will repay the man according to his work."
30 I went by the field of the sluggard,
by the vineyard of the man void of understanding.
31 Behold, it was all grown over with thorns.
Its surface was covered with nettles,
and its stone wall was broken down.
32 Then I saw, and considered well.
I saw, and received instruction:
33 a little sleep, a little slumber,
a little folding of the hands to sleep,
34 so your poverty will come as a robber
and your want as an armed man.
1 Wees nie afgunstig op die kwaaddoeners nie, en begeer nie om met hulle saam te wees nie.
2 Want hulle hart bedink verwoesting, en hulle lippe spreek moeite.
3 Deur wysheid word 'n huis gebou, en deur verstand word dit bevestig;
4 en deur kennis word die kamers gevul met allerhande kosbare en lieflike goed.
5 'n Wyse man is sterk, en 'n man van kennis ontwikkel krag.
6 Want deur goeie oorleg kan jy voorspoedig oorlog voer, en die oorwinning is deur die menigte van raadgewers.
7 Die wysheid is vir die sot te hoog; in die poort maak hy sy mond nie oop nie.
8 Hy wat hom voorneem om kwaad te doen, word 'n skelm genoem.
9 Die sonde is 'n dwase voorneme, en die spotter is 'n gruwel vir die mensdom.
10 Gedra jy jou slap in die dag van benoudheid, dan skiet jou krag te kort.
11 Red die wat na die dood gesleep word, en die wat na die slagbank wankel, hou hulle tog terug!
12 As jy sê: Kyk, ons het dit nie geweet nie! -- sal Hy wat die harte toets, dit nie merk nie? En Hy wat let op jou siel, Hy kom dit te wete. En Hy vergeld die mens na sy werk.
13 Eet heuning, my seun, want dit is goed, en heuningstroop is soet teen jou verhemelte.
14 Erken dat die wysheid so is vir jou siel; as jy dit vind, dan is daar 'n toekoms, en jou hoop sal nie verydel word nie.
15 Loer nie, o goddelose, op die woning van die regverdige, verwoes sy verblyfplek nie.
16 Want sewe maal val die regverdige en staan weer op, maar die goddelose struikel in die ongeluk.
17 As jou vyand val, verheug jou nie; en as hy struikel, laat jou hart nie juig nie,
18 dat die HERE dit nie sien en dit miskien verkeerd is in sy oë en Hy sy toorn van hom afwend nie.
19 Vererg jou nie oor die kwaaddoeners nie, wees nie afgunstig op die goddelose nie.
20 Want die kwaaddoener het geen toekoms nie, die lamp van die goddelose gaan dood.
21 My seun, vrees die HERE en die koning, laat jou nie in met oproerige mense nie.
22 Want skielik sal hulle ongeluk opkom, en die uitgang van hulle jare, wie weet dit?
23 Ook hierdie spreuke is van die wyse manne afkomstig. Om partydig te wees in die gereg, is verkeerd.
24 Hy wat vir die skuldige sê: Jy het reg! -- die volke sal hom vervloek, die nasies sal hom verwens.
25 Maar met die wat onpartydig straf, gaan dit goed; en oor hulle kom die seën van voorspoed.
26 Hy wat regte antwoorde gee, soen die lippe.
27 Maak jou werk buitekant reg, en bring dit vir jou op die land in orde; daarna moet jy dan jou huis bou.
28 Wees nie sonder oorsaak getuie teen jou naaste nie; want mag jy met jou lippe mislei?
29 Moenie sê nie: Soos hy aan my gedoen het, so sal ek aan hom doen -- ek sal die man vergelde na sy werk.
30 Ek het by die land van 'n lui man verbygeloop en langs die wingerd van 'n verstandelose mens,
31 en kyk, dit was heeltemal toegegroei van die dorings, sy oppervlakte was oordek met brandnekels en sy klipmuur omgegooi.
32 En ek het dit aanskou, ja, daarop gelet, gekyk, en lering aangeneem:
33 Nog 'n bietjie slaap, nog 'n bietjie sluimer, nog 'n bietjie hande-vou om uit te rus;
34 dan kom jou armoede aangeloop en jou gebrek soos 'n gewapende man.