1 These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.

2 It is the glory of God to conceal a thing,

but the glory of kings is to search out a matter.

3 As the heavens for height, and the earth for depth,

so the hearts of kings are unsearchable.

4 Take away the dross from the silver,

and material comes out for the refiner.

5 Take away the wicked from the king’s presence,

and his throne will be established in righteousness.

6 Don’t exalt yourself in the presence of the king,

or claim a place among great men;

7 for it is better that it be said to you, "Come up here,"

than that you should be put lower in the presence of the prince,

whom your eyes have seen.

8 Don’t be hasty in bringing charges to court.

What will you do in the end when your neighbor shames you?

9 Debate your case with your neighbor,

and don’t betray the confidence of another,

10 lest one who hears it put you to shame,

and your bad reputation never depart.

11 A word fitly spoken

is like apples of gold in settings of silver.

12 As an earring of gold, and an ornament of fine gold,

so is a wise reprover to an obedient ear.

13 As the cold of snow in the time of harvest,

so is a faithful messenger to those who send him;

for he refreshes the soul of his masters.

14 As clouds and wind without rain,

so is he who boasts of gifts deceptively.

15 By patience a ruler is persuaded.

A soft tongue breaks the bone.

16 Have you found honey?

Eat as much as is sufficient for you,

lest you eat too much, and vomit it.

17 Let your foot be seldom in your neighbor’s house,

lest he be weary of you, and hate you.

18 A man who gives false testimony against his neighbor

is like a club, a sword, or a sharp arrow.

19 Confidence in someone unfaithful in time of trouble

is like a bad tooth or a lame foot.

20 As one who takes away a garment in cold weather,

or vinegar on soda,

so is one who sings songs to a heavy heart.

21 If your enemy is hungry, give him food to eat.

If he is thirsty, give him water to drink;

22 for you will heap coals of fire on his head,

and Yahweh will reward you.

23 The north wind produces rain;

so a backbiting tongue brings an angry face.

24 It is better to dwell in the corner of the housetop

than to share a house with a contentious woman.

25 Like cold water to a thirsty soul,

so is good news from a far country.

26 Like a muddied spring and a polluted well,

so is a righteous man who gives way before the wicked.

27 It is not good to eat much honey,

nor is it honorable to seek one’s own honor.

28 Like a city that is broken down and without walls

is a man whose spirit is without restraint.

1 Dit is ook spreuke van Salomo, wat die manne van Hisk¡a, die koning van Juda, versamel het.

2 Dit is die eer van God om 'n saak te verberg, maar die eer van konings om 'n saak na te speur.

3 Die hoogte van die hemele en die diepte van die aarde en die hart van die konings is ondeurgrondelik.

4 Verwyder jy die skuim uit die silwer, dan sal daar vir die silwersmid 'n voorwerp uitkom;

5 verwyder die goddelose voor die koning weg, dan sal sy troon deur geregtigheid bevestig word.

6 Pronk nie voor die koning nie, en staan nie op die plek van die grotes nie.

7 Want dit is beter dat vir jou gesê word: Kom op hierheen! -- as dat jy verneder word voor 'n edele wat jou oë gesien het.

8 Gaan nie haastig uit om te twis nie; anders, wat sal jy ten slotte doen as jou naaste jou in die skande steek?

9 Verdedig jou saak teen jou naaste, maar openbaar 'n ander se geheim nie,

10 sodat een wat dit hoor, jou nie beskimp en jou slegte gerug nie ophou nie.

11 Goue appels op versierde silwerborde, so is 'n woord op sy tyd gespreek.

12 'n Wyse bestraffer by 'n oor wat luister, is 'n goue ring en 'n goue sieraad.

13 Soos die verkoeling van sneeu op 'n oesdag, is 'n betroubare boodskapper vir sy senders; want hy verkwik die siel van sy heer.

14 'n Man wat hom beroem op 'n geskenk wat hy tog nie gee nie, is soos dampe en wind waar geen reënbui by is nie.

15 Deur lankmoedigheid word 'n vors oorgehaal, en 'n sagte tong verbreek die gebeente.

16 Het jy heuning gevind, eet tot jy genoeg het, sodat jy daar nie sat van word en dit uitspuug nie.

17 Sit jou voet selde in jou naaste se huis, sodat hy nie van jou genoeg kry en jou haat nie.

18 'n Knopkierie en 'n swaard en 'n skerp pyl, so is 'n man wat teen sy naaste as valse getuie optree.

19 'n Slegte tand en 'n voet wat swik, so is die vertroue op 'n ontroue in die dag van benoudheid.

20 Soos een wat 'n kleed uittrek op 'n koue dag, soos asyn op loog, so is een wat 'n bedroefde hart met liedere verwelkom.

21 As jou vyand honger het, gee hom brood om te eet; en as hy dors het, gee hom water om te drink.

22 Want jy hoop gloeiende kole op sy hoof, en die HERE sal jou dit vergelde.

23 Die noordewind bring 'n reënbui voort, en die tong wat agteraf praat -- kwaai gesigte.

24 Om te woon op die hoek van 'n dak, is beter as by 'n twisgierige vrou en 'n gemeenskaplike huis.

25 Koue water op 'n vermoeide siel, so is 'n goeie tyding uit 'n ver land.

26 'n Troebel fontein en 'n vuile bron, so is die regverdige wat wankel voor die goddelose.

27 Om baie heuning te eet, is nie goed nie, maar om swaar sake na te speur, is 'n eer.

28 'n Afgebreekte stad sonder muur, so is 'n man wat sy gees nie kan inhou nie.