1 A good name is more desirable than great riches,

and loving favor is better than silver and gold.

2 The rich and the poor have this in common:

Yahweh is the maker of them all.

3 A prudent man sees danger and hides himself;

but the simple pass on, and suffer for it.

4 The result of humility and the fear of Yahweh

is wealth, honor, and life.

5 Thorns and snares are in the path of the wicked;

whoever guards his soul stays from them.

6 Train up a child in the way he should go,

and when he is old he will not depart from it.

7 The rich rule over the poor.

The borrower is servant to the lender.

8 He who sows wickedness reaps trouble,

and the rod of his fury will be destroyed.

9 He who has a generous eye will be blessed,

for he shares his food with the poor.

10 Drive out the mocker, and strife will go out;

yes, quarrels and insults will stop.

11 He who loves purity of heart and speaks gracefully

is the king’s friend.

12 Yahweh’s eyes watch over knowledge,

but he frustrates the words of the unfaithful.

13 The sluggard says, "There is a lion outside!

I will be killed in the streets!"

14 The mouth of an adulteress is a deep pit.

He who is under Yahweh’s wrath will fall into it.

15 Folly is bound up in the heart of a child;

the rod of discipline drives it far from him.

16 Whoever oppresses the poor for his own increase and whoever gives to the rich,

both come to poverty.

17 Turn your ear, and listen to the words of the wise.

Apply your heart to my teaching.

18 For it is a pleasant thing if you keep them within you,

if all of them are ready on your lips.

19 I teach you today, even you,

so that your trust may be in Yahweh.

20 Haven’t I written to you thirty excellent things

of counsel and knowledge,

21 To teach you truth, reliable words,

to give sound answers to the ones who sent you?

22 Don’t exploit the poor because he is poor;

and don’t crush the needy in court;

23 for Yahweh will plead their case,

and plunder the life of those who plunder them.

24 Don’t befriend a hot-tempered man.

Don’t associate with one who harbors anger,

25 lest you learn his ways

and ensnare your soul.

26 Don’t you be one of those who strike hands,

of those who are collateral for debts.

27 If you don’t have means to pay,

why should he take away your bed from under you?

28 Don’t move the ancient boundary stone

which your fathers have set up.

29 Do you see a man skilled in his work?

He will serve kings.

He won’t serve obscure men.

1 Nomo bona estas pli preferinda, ol granda riĉeco; Kaj bona estimo, ol arĝento kaj oro.

2 Riĉulo kaj malriĉulo renkontiĝas: Ilin ambaŭ kreis la Eternulo.

3 Prudentulo antaŭvidas malbonon, kaj kaŝiĝas; Sed naivuloj antaŭenpaŝas, kaj difektiĝas.

4 Por humileco kaj timo antaŭ la Eternulo Oni ricevas riĉecon kaj honoron kaj vivon.

5 Dornoj kaj retoj estas sur la vojo de malbonagulo; Kiu gardas sian animon, tiu malproksimiĝas de ili.

6 Instruu knabon konforme al lia vojo, Kaj eĉ maljuniĝinte li ne dekliniĝos de ĝi.

7 Riĉulo regas super malriĉuloj, Kaj kiu prunteprenas, tiu estas sklavo de la pruntedoninto.

8 Kiu semas maljustaĵon, tiu rikoltos suferon, Kaj la kano de lia krueleco rompiĝos.

9 Bonokululo estos benata; Ĉar li donas el sia pano al malriĉulo.

10 Forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco, Kaj ĉesiĝos malkonsento kaj ofendo.

11 Kiu amas purecon de koro kaj agrable parolas, Al tiu la reĝo estas amiko.

12 La okuloj de la Eternulo gardas la prudenton; Sed la vortojn de maliculo Li renversas.

13 Mallaborulo diras:Leono estas ekstere, Mi povus esti mortigita meze de la strato.

14 La buŝo de malĉastulino estas profunda foso; Kiun la Eternulo koleras, tiu tien enfalas.

15 Malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo; Sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi.

16 Kiu premas malriĉulon, por pligrandigi sian riĉecon, Tiu donas al riĉulo, por ke li malriĉiĝu.

17 Klinu vian orelon kaj aŭskultu vortojn de saĝuloj, Kaj direktu vian koron al mia instruo;

18 Ĉar ili estos agrablaj, se vi gardos ilin en via interno; Ili estos ĉiuj pretaj sur viaj lipoj.

19 Ke al la Eternulo estu via fido, Tion mi instruis al vi hodiaŭ.

20 Ĉu mi ne skribis al vi tion trifoje Kun konsiloj kaj scio,

21 Por sciigi al vi la ĝustecon de la paroloj de vero, Por ke vi transdonu la parolojn de vero al tiuj, kiuj vin sendis?

22 Ne prirabu malriĉulon, pro tio, ke li estas malriĉa; Kaj ne premu senhavulon ĉe la pordego;

23 Ĉar la Eternulo defendos ilian aferon Kaj dispremos iliajn premantojn.

24 Ne amikiĝu kun homo kolerema, Kaj ne komunikiĝu kun homo flamiĝema;

25 Ke vi ne lernu lian vojon Kaj ne ricevu reton por via animo.

26 Ne estu inter tiuj, kiuj firmigas per mano, Kiuj garantias por ŝuldoj.

27 Se vi ne havos per kio pagi, Oni ja prenos vian litaĵon de sub vi.

28 Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kiujn faris viaj patroj.

29 Se vi vidas homon lertan en sia profesio, li staros antaŭ reĝoj; Li ne staros antaŭ maleminentuloj.