1 Na kua koroheketia a Aperahama, A kua maha rawa ona ra: a i manaaki a Ihowa i a Aperahama i nga mea katoa.
2 Na ka mea a Aperahama ki te kaumatua o ana pononga i roto i tona whare, ki te kaiwhakahaere o ana mea katoa, Tena, whakapakia mai tou ringa ki raro ki toku huhu:
3 A me whakaoati koe e ahau ki a Ihowa, ki te Atua o te rangi, ki te Atua hoki o te whenua, kia kaua e tangohia e koe he wahine ma taku tama i roto i nga tamahine a nga Kanaani, a te iwi e noho nei ahau i roto i a ratou:
4 Engari me haere koe ki toku whenua, ki oku whanaunga, ka tango mai ai i tetahi wahine ma taku tama, ma Ihaka.
5 Na ka mea te pononga ki a ia, Akuanei pea ka kore e pai te wahine ki te whai mai i ahau ki tenei whenua: me whakahoki ranei e ahau tau tama ki te whenua i haere mai nei koe i reira?
6 Ka mea a Aperahama ki a ia, Kia tino mohio koe, kaua rawa taku tama e whakahokia ki reira.
7 Ko Ihowa, ko te Atua o te rangi, nana nei ahau i tango mai i te whare o toku papa, i te whenua hoki i whanau ai ahau, i korero ki ahau, i oati hoki ki ahau, Ka hoatu e ahau tenei whenua ki ou uri; mana e tono mai tana anahera ki mua i a koe, a ka riro mai i a koe tetahi wahine ma taku tama i reira.
8 A, ki te kahore te wahine e pai ki te whai mai i a koe, katahi koe ka watea i tenei oati aku: otiia kaua e whakahokia e koe taku tama ki reira.
9 Na ka whakapakia e te pononga tona ringa ki raro i te huha o Aperahama, o tona ariki, a ka oati ki a ia mo taua mea.
10 Na ka tangohia e te pononga etahi kamera kotahi tekau i roto i nga kamera a tona ariki, a haere ana: i tona ringa hoki nga mea papai katoa a tona ariki: a whakatika ana ia, haere ana ki Mehopotamia, ki te pa o Nahora.
11 Na ka mea ia i nga kamera kia tuturi ki te taha o te puna wai i waho o te pa i te ahiahi, i te wa e puta mai ai nga wahine ki te utu wai.
12 A ka mea ia, E Ihowa, e te Atua o toku ariki, o Aperahama, kia whai wahi ahau akuanei, whakaputaina hoki he aroha ki toku ariki, ki a Aperahama.
13 Tenei ahau te tu nei i te taha o te puna wai; a e haere mai ana nga tamahine a nga tangata o te pa ki te utu wai:
14 A, ko te kotiro e mea ai ahau ki a ia, Tukua iho tau oko kia inu ai ahau; a ka mea ia, E inu, me whakainu ano e ahau au kamera: kia rite ia i a koe ma tau pononga, ma Ihaka; ma reira ka mohio ai ahau e whakaputa aroha ana koe ki toku ariki.
15 Heoi kiano i mutu noa tana korero, na, kua puta mai a Ripeka, tamahine a Petuere, tama a Mireka, a te wahine a Nahora, teina o Aperahama, me tana oko i runga i tona pokohiwi.
16 Na ko te kotiro ra he tino ataahua ki te titiro atu, he wahina, kahore ano tetahi tane kia mohio noa ki a ia: na ka heke atu ia ki te puna, ka whakaki i tana oko, a ka haere ake.
17 Na ka rere te pononga ra ki te whakatutaki i a ia, ka mea, Homai he wai moku, ne, o tau oko kia iti nei?
18 A ka mea ia, E inu, e toku ariki: na hohoro tonu tana tuku iho i tana oko ki runga ki tona ringa, a whakainumia ana ia.
19 A, ka mutu tana whakainu i a ia, ka mea ia, Me utu ano hoki e ahau mo au kamera, kia poto ra ano ratou te whakainu.
20 Na hohoro tonu tana riringi atu i te wai o tana oko ki roto ki te waka, a rere ana ano ki te puna ki te utu, a utuhia mai ana e ia mo ana kamera katoa.
21 Ko taua tangata ia matatau tonu tana titiro ki a ia, kihai hoki i hamumu, kia mohio ia ka whakatikaia ranei e Ihowa tona ara, kahore ranei.
22 A ka mutu te inu o nga kamera, na ka tikina e taua tangata tetahi whakakai koura, he hawhe hekere tona taimaha, me nga poroporo e rua mo ona ringa, kotahi tekau nga hekere koura te taimaha;
23 A ka mea, Na wai koe tamahine? tena, korero mai ki ahau: he wahi ranei kei te whare o tou papa hei moenga mo matou?
24 Na ka mea ia ki a ia, He tamahine ahau na Petuere, tama a Mireka, i whanau nei i a raua ko Nahora.
25 A ka mea ano ia ki a ia, He nui a matou kakau witi, me a matou otaota hei kai, me tetahi wahi hoki hei moenga.
26 Na tuohu ana taua tangata, koropiko ana ki a Ihowa.
27 A ka mea, Kia whakapaingia a Ihowa, te Atua o toku rangatira, o Aperahama, kihai nei i wareware ki tona aroha, ki tona pono ki toku rangatira: tena ko ahau, na Ihowa ano ahau i arataki mai i te ara ki te whare o nga teina o toku rangatira.
28 Na ka oma te kotiro ra, ka korero i enei mea ki te whare o tona whaea.
29 Na, he tungane to Ripeka, ko Rapana tona ingoa; na ka rere a Rapana ki taua tangata, ki waho, ki te puna.
30 Na, i tona kitenga i te whakakai me nga poroporo i nga ringa o tona tuahine, a ka rongo hoki ki nga kupu a Ripeka, a tona tuahine, i mea ra, I penei nga korero a taua tangata ki ahau; ka haere ia ki taua tangata; na, i te taha ia o nga kamera, i te puna wai e tu ana;
31 A ka mea, Tomo mai, e te manaakitanga a Ihowa; he aha koe i tu ai i waho? kua oti hoki i ahau te whare te whakapai, me tetahi wahi mo nga kamera.
32 Na ka haere taua tangata ki te whare, a wetekina ana e ia nga mea o nga kamera; i homai ano e ia he kakau witi me tetahi otaota hei kai ma nga kararehe, me te wai hei horoi mo ona waewae, mo nga waewae hoki o ona hoa.
33 Na ka whakatakotoria he kai ki tona aroaro; otiia ka mea ia, E kore ahau e kai, kia korerotia ra ano e ahau taku haere. Ka mea tera, Korero.
34 Na ka mea ia, He pononga ahau na Aperahama.
35 A kua manaakitia rawatia toku ariki e Ihowa; kua nui ia; a kua homai hoki ki a ia he hipi, he kau, he hiriwa, he koura, he pononga tane, he pononga wahine, he kamera, he kaihe.
36 A kua whanau he tama ma toku ariki i a Hara, i te wahine a toku ariki, i a ia kua ruruhitia: a kua hoatu e ia ana mea katoa ki a ia.
37 Na i whakaoati toku ariki i ahau, i mea mai, Kei tangohia e koe he wahine ma taku tama i roto i nga tamahine a nga Kanaani, e noho nei ahau i to ratou whenua:
38 Engari me haere koe ki te whare o toku papa, ki oku whanaunga ka tango ai i tetahi wahine ma taku tama.
39 Ano ra ko ahau ki toku ariki, E kore pea te wahine e whai mai i ahau.
40 A ka mea mai ia ki ahau, Ma Ihowa, kei tona aroaro nei toku haereerenga, mana e tono tana anahera hei hoa mou, mana hoki e whakatika tou ara; a ka tango mai koe i tetahi wahine ma taku tama i roto i oku whanaunga, i roto hoki i te whare o toku p apa:
41 Katahi koe ka watea i taku oati, ki te haere koe ki oku whanaunga; a ki te kahore e homai e ratou ki a koe, na, ka watea koe i taku oati.
42 I haere mai ahau i tenei ra ki te puna, a ka mea ahau, E Ihowa, e te Atua o toku ariki, o Aperahama, ki te mea e whakatika ana koe i toku ara e haere nei ahau:
43 Na, tenei ahau te tu nei i te taha o te puna wai; a ko te kotiro e puta mai ki te utu, a ka mea ahau ki a ia, Homai he wahi wai moku i tau oko kia inu ahau;
44 A ka mea mai ia ki ahau, E inu, a me utu ano e ahau mo au kamera: kia rite ia i a Ihowa hei wahine ma te tama a toku ariki.
45 Kiano i mutu noa taku korero i roto i toku ngakau, na, ko te putanga ake o Ripeka me tana oko i runga i tona pokohiwi: kua heke ki te poka ki te tu: na ka mea ahau ki a ia, Kia inu ahau, ne?
46 Na ka hohoro ia, ka tuku i tana oko i tona pokohiwi, a ka mea mai, E inu, me whakainu ano e ahau au kamera: na inu ana ahau, a i whakainumia ano hoki e ia nga kamera.
47 Na ka ui ahau ki a ia, He tamahine koe na wai? A ka mea mai ia, He tamahine na Petuere, tama a Nahora, i whanau nei ma raua ko Mireka: na kuhua ana e ahau te whakakai ki tona ihu, me nga poroporo ki ona ringa.
48 Na ka tuohu ahau, ka koropiko ki a Ihowa, ka whakapai hoki i a Ihowa, i te Atua o toku ariki, o Aperahama, mona i raahi i ahau i te huarahi tika ki te tiki mai i te tamahine a te teina o toku ariki ma tana tama.
49 Na, ki te mea he aroha to koutou, he mahi pono ki toku ariki, korero mai ki ahau: ki te kahore, korero mai; kia tahuri ake ai ahau ki matau ranei, ki maui ranei.
50 Na ka whakahoki a Rapana raua ko Petuere, ka mea, I puta mai tenei mea i a Ihowa; e kore e taea e maua te korero ki a koe te pai, te kino ranei.
51 Nana, kei tou aroaro a Ripeka, tangohia, haere, a kia meinga ia hei wahine ma te tama a tou ariki, hei pera me ta Ihowa i korero ai.
52 A ka rongo te pononga a Aperahama i a raua korero, na piko ana ia ki te whenua, ki a Ihowa.
53 Na ka tangohia ake e te pononga he mea hiriwa, he mea koura, he kakahu hoki, a hoatu ana e ia ki a Ripeka: a i hoatu e ia etahi mea tino papai ki tona tungane raua ko tona whaea.
54 Na ka kai ratou, ka inu, ratou tahi ko ona hoa haere, a moe iho i te po; a i te ata ka oho ratou, ka mea atu ia, Tukua ahau kia haere ki toku ariki.
55 Na ka mea tona tungane raua ko tona whaea, Waiho te kotiro i a matou mo etahi ra torutoru, kia kotahi tekau pea; muri iho ka haere.
56 Na ka mea ia ki a raua, Kaua ahau e whakawarea, kua whakatikaia nei hoki toku ara e Ihowa; tukua ahau kia haere ki toku ariki.
57 Na ka mea raua, Me karanga e maua te kotiro, ka ui ai ki tona mangai.
58 Na ka karangatia e raua a Ripeka, ka mea ki a ia, Ka haere ranei koe i te tangata nei? Ka mea ia, Ka haere.
59 Na tukua ana e ratou a Ripeka, to ratou tuahine, ratou ko tona kaiwhakangote, ko te pononga hoki a Aperahama, me ana tangata.
60 Na ka manaaki ratou i a Ripeka, ka mea ki a ia, E to matou tuahine, kia meinga koe hei whaea mo nga mano tini, a kia riro i ou uri te kuwaha o o ratou hoariri.
61 Na ka whakatika a Ripeka, ratou ko ana kotiro, a eke ana ki runga ki nga kamera, aru ana i taua tangata: na, ka mauria e taua pononga a Ripeka, a haere ana.
62 Na ka hoki mai a Ihaka i te haere i Peererahairoi; i te wahi hoki ki te tonga ia e noho ana.
63 A ka puta atu a Ihaka ki te parae i te tuahiahi ki te whakaaroaro: na ka maranga ake ona kanohi, ka titiro, na ko nga kamera e haere mai ana.
64 A ka whakaara ake a Ripeka i ona kanohi, a, no tona kitenga i a Ihaka, ka marere ia ki raro i te kamera.
65 A ka mea atu ia ki te pononga, Ko wai tenei tangata e haere mai nei i te parae ki te whakatau i a tatou? Ano ra ko te pononga, Ko toku ariki tena: na ka mau ia ki tetahi arai kanohi, ka hipoki i a ia.
66 Na ka korerotia e te pononga ki a Ihaka nga mea katoa i mea ai ia.
67 Na ka kawea ia e Ihaka ki te teneti o tona whaea, o Hara, a tangohia ana e ia a Ripeka, a ka noho ia hei wahine mana; a ka aroha ia ki a ia: a ka whai tanga manawa a Ihaka i muri i te matenga o tona whaea.
1 亚伯拉罕老迈了, 年事已高, 耶和华在一切事上都赐福给他。
2 亚伯拉罕对他家中, 管理所有产业的老仆人说: "请把你的手放在我的大腿底下。
3 我要你指着耶和华天地的 神起誓, 不可从我现在居住的迦南人中, 为我的儿子娶他们的女子为妻。
4 你却要到我的故乡、我的亲族那里去, 为我的儿子以撒娶妻。"
5 仆人问亚伯拉罕: "如果那女子不愿跟我到这地方来, 我必须把你的儿子带回你原出之地去吗?"
6 亚伯拉罕对他说: "你要谨慎, 切不可带我的儿子回到那里去。
7 耶和华天上的 神, 就是领我离开我的父家和我亲族之地, 曾经对我说话, 又向我起誓的那位说: ‘我必把这地赐给你的后裔。’他必在你前面差派他的使者, 你就可以从那里为我的儿子娶妻。
8 如果那女子不愿跟你来, 我叫你所起的这誓就与你无关了。只是不可带我的儿子回到那里去。"
9 于是, 仆人把手放在他主人亚伯拉罕的大腿下, 为这事向亚伯拉罕起誓。
10 那仆人从他主人的骆驼里取了十匹骆驼, 带着主人各样的美物, 起程往两河之间的亚兰去, 到了拿鹤的城。
11 黄昏时分, 女人出来打水的时候, 那仆人就叫骆驼跪在城外的水井旁边,
12 然后祷告说: "耶和华我主人亚伯拉罕的 神啊, 求你今日使我遇见好机会, 施慈爱给我的主人亚伯拉罕。
13 我现在站在水泉旁边, 城内居民的女儿正出来打水。
14 我对哪一个少女说: ‘请你放下水瓶来, 让我喝点水。’如果她回答: ‘请喝, 我也给你的骆驼喝。’愿那少女就作你选定给你仆人以撒的妻子。这样, 我就知道你施慈爱给我的主人了。"
15 话还没有说完, 不料, 利百加肩头上扛着水瓶出来了。利百加是彼土利所生的。彼土利是亚伯拉罕兄弟拿鹤的妻子密迦的儿子。
16 那少女容貌非常美丽, 还是个处女, 没有男人亲近过她。她下到水泉那里, 打满了水瓶, 又上来。
17 仆人就跑去迎着她, 说: "请你把瓶里的水给我喝一点。"
18 那少女回答: "我主请喝。"就急忙把水瓶拿下来, 托在手上给他喝。
19 他喝足了, 少女就说: "我也要为你的骆驼打水, 直到它们都喝足了。"
20 于是急忙把水瓶里的水倒在槽里, 又跑到井旁去打水, 给他所有的骆驼打上水来。
21 那人一句话也不说, 只注视着她, 要知道耶和华使他的道路亨通不亨通。
22 骆驼喝足了, 那人就拿出一个重近六克的金鼻环, 戴在她的鼻子上, 又拿出两个重一百一十四克的金手镯, 套在她的手上,
23 然后问她: "请你告诉我, 你是谁的女儿?你父亲的家里有地方给我们住宿没有?"
24 她回答: "我是密迦给拿鹤所生的儿子彼土利的女儿。"
25 她又说: "我们有很多粮草和饲料, 也有住宿的地方。"
26 那人就跪下敬拜耶和华,
27 说: "耶和华我主人亚伯拉罕的 神是应当称颂的, 因为他不断以慈爱和信实待我的主人; 耶和华也一路引导我, 到了我主人的兄弟家里。"
28 那少女就跑回去, 把这些事都告诉了她母亲家里的人。
29 利百加有一个哥哥, 名叫拉班。
30 他看见了妹妹的鼻环和手上的手镯, 又听见了妹妹利百加说: "那人对我这样这样说", 就跑去见外面水泉旁边的那人。他来到那人跟前的时候, 见他仍然站在骆驼旁边的水泉那里。
31 拉班说: "你这蒙耶和华赐福的, 请进来吧, 为什么站在外面呢?我已经收拾好了房间, 也为骆驼预备了地方。"
32 那人就进了拉班的家。拉班卸了骆驼, 拿粮草和饲料给骆驼吃, 又拿水给那人和与他同来的人洗脚。
33 然后在他面前摆上食物, 但那人说: "除非等我说完了我的事, 我不会吃。"拉班说: "请说。"
34 那人说: "我是亚伯拉罕的仆人。
35 耶和华厚厚地赐福我主人, 他就昌大起来; 耶和华又赐给他羊群、牛群、金银、仆婢、骆驼和驴。
36 我主人的妻子撒拉年老的时候, 给我主人生了一个儿子。我主人也把他一切所有的都给了这个儿子。
37 我主人要我起誓, 说: ‘你不可从我现在居住的迦南地中, 为我的儿子娶迦南的女子为妻。
38 你要到我的父家, 和我的族人那里去, 为我的儿子娶一个妻子。’
39 我问我主人: ‘如果那女子不愿跟我回来呢?’
40 他回答: ‘我行事为人都在他面前的耶和华, 必差派他的使者与你同去, 使你的道路亨通, 你就可以从我的族人和我的父家, 给我的儿子娶一个妻子。
41 只要你到了我的族人那里去, 我叫你起的誓就与你无关; 他们若不把女子交给你, 我叫你起的誓也与你无关。’
42 我今天到了水泉那里, 就说: ‘耶和华我主人亚伯拉罕的 神啊, 你若叫我所走的道路亨通,
43 那么, 我现在站在水泉旁边, 但愿有一个少女出来打水, 我要对她说: "请你把瓶里的水给我喝一点。"
44 她若对我说: "你请喝, 我还要打水给你的骆驼喝。"愿那女子就作耶和华给我主人的儿子所选定的妻子。’
45 我心里的话还没有说完, 利百加就肩头扛着水瓶出来了, 她下到水泉那里去打水; 我就对她说: ‘请给我水喝。’
46 她急忙从肩上拿下水瓶来, 说: ‘请喝, 我还要给你的骆驼喝。’我喝了, 她也打水给我的骆驼喝。
47 于是我问她, 说: ‘你是谁的女儿?’她回答: ‘我是密迦给拿鹤所生的儿子彼土利的女儿。’我就把鼻环戴在她的鼻子上, 把手镯套在她的两手上。
48 然后我跪下敬拜耶和华, 称颂耶和华我主人亚伯拉罕的 神, 因为他引导我走恰当的路, 使我得到我主人的兄弟的孙女, 作我主人的儿子的妻子。
49 现在你们若愿意以慈爱和信实待我的主人, 就请告诉我。如果不愿意, 也请你们告诉我; 使我可以知道怎样行。"
50 拉班和彼土利回答, 说: "这事既然出于耶和华, 我们就不能对你说好说歹。
51 看哪, 利百加就在你面前, 你可以把她带去, 照着耶和华所说的, 作你主人儿子的妻子。"
52 亚伯拉罕的仆人听到了他们这些话, 就俯伏在地敬拜耶和华。
53 那仆人拿出金器、银器和衣服送给利百加, 又把贵重的礼物送给她的哥哥和她的母亲。
54 然后, 仆人和与他同来的人才吃喝, 并且住了一夜。他们早晨起来, 仆人就说: "请打发我回到我主人那里去吧! "
55 利百加的哥哥和母亲说: "让这女孩子和我们同住多几天, 或是十天, 然后她可以离去。"
56 仆人回答他们: "你们不要挽留我, 耶和华既然使我的道路亨通, 就请打发我回到我主人那里去。"
57 他们说: "我们可以把那女孩子叫来, 问问她的意思。"
58 他们把利百加叫了来, 问她: "你愿意与这人同去吗?"她回答: "我愿意去。"
59 于是, 他们把自己的妹妹利百加, 她的乳母和亚伯拉罕的仆人, 以及同来的人, 都打发走了。
60 他们给利百加祝福, 对她说: "我们的妹妹啊, 愿你作千万人之母; 愿你的后裔, 占领仇敌的城门。"
61 利百加和她的众使女就起来, 骑上骆驼, 跟着那人走; 那仆人就带着利百加走了。
62 那时, 以撒刚从庇耳.拉海.莱回来, 他原本是住在南地的。
63 黄昏的时候, 以撒出来田间默想。他举目观看, 忽然看见来了些骆驼。
64 利百加举目观看, 看见了以撒, 就下了骆驼,
65 问那仆人: "在田间走来迎接我们的这人是谁?"仆人回答: "他是我的主人。"利百加就拿面纱蒙在面上。
66 仆人把所作的一切事, 都告诉以撒。
67 以撒领利百加进了他母亲撒拉的帐棚, 并且娶了她。利百加就作了以撒的妻子。以撒爱利百加。以撒自从他母亲去世后, 这才得了安慰。