1 These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.

2 It is the glory of God to conceal a thing,

but the glory of kings is to search out a matter.

3 As the heavens for height, and the earth for depth,

so the hearts of kings are unsearchable.

4 Take away the dross from the silver,

and material comes out for the refiner.

5 Take away the wicked from the king’s presence,

and his throne will be established in righteousness.

6 Don’t exalt yourself in the presence of the king,

or claim a place among great men;

7 for it is better that it be said to you, "Come up here,"

than that you should be put lower in the presence of the prince,

whom your eyes have seen.

8 Don’t be hasty in bringing charges to court.

What will you do in the end when your neighbor shames you?

9 Debate your case with your neighbor,

and don’t betray the confidence of another,

10 lest one who hears it put you to shame,

and your bad reputation never depart.

11 A word fitly spoken

is like apples of gold in settings of silver.

12 As an earring of gold, and an ornament of fine gold,

so is a wise reprover to an obedient ear.

13 As the cold of snow in the time of harvest,

so is a faithful messenger to those who send him;

for he refreshes the soul of his masters.

14 As clouds and wind without rain,

so is he who boasts of gifts deceptively.

15 By patience a ruler is persuaded.

A soft tongue breaks the bone.

16 Have you found honey?

Eat as much as is sufficient for you,

lest you eat too much, and vomit it.

17 Let your foot be seldom in your neighbor’s house,

lest he be weary of you, and hate you.

18 A man who gives false testimony against his neighbor

is like a club, a sword, or a sharp arrow.

19 Confidence in someone unfaithful in time of trouble

is like a bad tooth or a lame foot.

20 As one who takes away a garment in cold weather,

or vinegar on soda,

so is one who sings songs to a heavy heart.

21 If your enemy is hungry, give him food to eat.

If he is thirsty, give him water to drink;

22 for you will heap coals of fire on his head,

and Yahweh will reward you.

23 The north wind produces rain;

so a backbiting tongue brings an angry face.

24 It is better to dwell in the corner of the housetop

than to share a house with a contentious woman.

25 Like cold water to a thirsty soul,

so is good news from a far country.

26 Like a muddied spring and a polluted well,

so is a righteous man who gives way before the wicked.

27 It is not good to eat much honey,

nor is it honorable to seek one’s own honor.

28 Like a city that is broken down and without walls

is a man whose spirit is without restraint.

1 Bundan sonrakiler de Süleymanın özdeyişleridir. 2 Bunları Yahuda Kralı Hizkiyanın adamları derledi.

2 Tanrıyı gizli tuttuğu şeyler için, 2 Krallarıysa açığa çıkardıkları için yüceltiriz.

3 Göğün yüksekliği, yerin derinliği gibi, 2 Kralların aklından geçen de kestirilemez.

4 Cürufu gümüşten ayırınca, 2 Kuyumcunun işleyeceği madde kalır.

5 Kötüleri kralın huzurundan uzaklaştırırsan 2 Kralın tahtı adaletle pekişir.

6 Kralın önünde kendini yüceltme, 2 Önemli kişiler arasında yer edinmeye çalışma.

7 Çünkü kralın seni bir soylunun önünde alaşağı etmesindense, 2 Sana, ‹‹Yukarıya gel›› demesi yeğdir.

8 Gördüklerinle hemencecik mahkemeye başvurma; 2 Çünkü başkası seni utandırabilir, 2 Sonra ne yapacağını bilemezsin.

9 Davanı doğrudan komşunla gör; 2 Başkasının sırrını açıklama.

10 Yoksa işiten seni utandırabilir 2 Ve bu kötü ün yakanı bırakmaz.

11 Yerinde söylenen söz, 2 Gümüş oymalardaki altın elmafö gibidir.

12 Altın küpe ya da altın bir süs neyse, 2 Dinleyen kulak için bilgenin azarlaması da öyledir.

13 Hasatta kar serinliği nasılsa, 2 Güvenilir ulak da kendisini gönderenler için öyledir. 2 Böyle biri efendilerinin canına can katar.

14 Yağmursuz bulut ve yel nasılsa, 2 Vermediği armağanla övünen kişi de öyledir.

15 Sabırla bir hükümdar bile ikna edilir, 2 Tatlı dil en güçlü direnci kırar.

16 Bal buldun mu yeteri kadar ye, 2 Fazla doyarsan kusarsın.

17 Başkalarının evine seyrek git, 2 Yoksa onları bezdirir, nefretini kazanırsın.

18 Başkasına karşı yalancı tanıklık eden 2 Topuz, kılıç ya da sivri ok gibidir.

19 Sıkıntılı günde haine güvenmek, 2 Çürük dişe ya da sakat ayağa güvenmek gibidir.

20 Dertli kişiye ezgi söylemek, 2 Soğuk günde giysilerini üzerinden almaya, 2 Ya da sodaya sirke katmaya benzer.

21 Düşmanın acıkmışsa doyur, 2 Susamışsa su ver.

22 Bunu yapmakla onu utanca boğarsın 2 Ve RAB seni ödüllendirir.

23 Kuzeyden esen rüzgar nasıl yağmur getirirse, 2 İftiracı dil de öfkeli bakışlara yol açar.

24 Kavgacı kadınla aynı evde oturmaktansa, 2 Damın köşesinde oturmak yeğdir.

25 Susamış kişi için soğuk su neyse, 2 Uzak ülkeden gelen iyi haber de öyledir.

26 Kötünün önünde pes eden doğru kişi, 2 Suyu bulanmış pınar, kirlenmiş kuyu gibidir.

27 Fazla bal yemek iyi değildir; 2 Hep yüceltilmeyi beklemek de...

28 Kendini denetleyemeyen kişi 2 Yıkılmış sursuz kent gibidir.