1 Jesus, vendo a multidão, subiu a um monte, e, assentando-se, aproximaram-se dele os seus discípulos; 2 e, abrindo a boca, os ensinava, dizendo:
3 Bem-aventurados os pobres de espírito, porque deles é o Reino dos céus; 4 bem-aventurados os que choram, porque eles serão consolados; 5 bem-aventurados os mansos, porque eles herdarão a terra; 6 bem-aventurados os que têm fome e sede de justiça, porque eles serão fartos; 7 bem-aventurados os misericordiosos, porque eles alcançarão misericórdia; 8 bem-aventurados os limpos de coração, porque eles verão a Deus; 9 bem-aventurados os pacificadores, porque eles serão chamados filhos de Deus; 10 bem-aventurados os que sofrem perseguição por causa da justiça, porque deles é o Reino dos céus; 11 bem-aventurados sois vós quando vos injuriarem, e perseguirem, e, mentindo, disserem todo o mal contra vós, por minha causa. 12 Exultai e alegrai-vos, porque é grande o vosso galardão nos céus; porque assim perseguiram os profetas que foram antes de vós.
13 Vós sois o sal da terra; e, se o sal for insípido, com que se há de salgar? Para nada mais presta, senão para se lançar fora e ser pisado pelos homens.
14 Vós sois a luz do mundo; não se pode esconder uma cidade edificada sobre um monte; 15 nem se acende a candeia e se coloca debaixo do alqueire, mas, no velador, e dá luz a todos que estão na casa. 16 Assim resplandeça a vossa luz diante dos homens, para que vejam as vossas boas obras e glorifiquem o vosso Pai, que está nos céus.
17 Não cuideis que vim destruir a lei ou os profetas; não vim ab-rogar, mas cumprir. 18 Porque em verdade vos digo que, até que o céu e a terra passem, nem um jota ou um til se omitirá da lei sem que tudo seja cumprido. 19 Qualquer, pois, que violar um destes menores mandamentos e assim ensinar aos homens será chamado o menor no Reino dos céus; aquele, porém, que os cumprir e ensinar será chamado grande no Reino dos céus. 20 Porque vos digo que, se a vossa justiça não exceder a dos escribas e fariseus, de modo nenhum entrareis no Reino dos céus.
21 Ouvistes que foi dito aos antigos: Não matarás; mas qualquer que matar será réu de juízo. 22 Eu, porém, vos digo que qualquer que, sem motivo, se encolerizar contra seu irmão será réu de juízo, e qualquer que chamar a seu irmão de raca será réu do Sinédrio; e qualquer que lhe chamar de louco será réu do fogo do inferno. 23 Portanto, se trouxeres a tua oferta ao altar e aí te lembrares de que teu irmão tem alguma coisa contra ti, 24 deixa ali diante do altar a tua oferta, e vai reconciliar-te primeiro com teu irmão, e depois vem, e apresenta a tua oferta. 25 Concilia-te depressa com o teu adversário, enquanto estás no caminho com ele, para que não aconteça que o adversário te entregue ao juiz, e o juiz te entregue ao oficial, e te encerrem na prisão. 26 Em verdade te digo que, de maneira nenhuma, sairás dali, enquanto não pagares o último ceitil.
27 Ouvistes que foi dito aos antigos: Não cometerás adultério. 28 Eu porém, vos digo que qualquer que atentar numa mulher para a cobiçar já em seu coração cometeu adultério com ela. 29 Portanto, se o teu olho direito te escandalizar, arranca-o e atira-o para longe de ti, pois te é melhor que se perca um dos teus membros do que todo o teu corpo seja lançado no inferno. 30 E, se a tua mão direita te escandalizar, corta-a e atira-a para longe de ti, porque te é melhor que um dos teus membros se perca do que todo o teu corpo seja lançado no inferno. 31 Também foi dito: Qualquer que deixar sua mulher, que lhe dê carta de desquite. 32 Eu, porém, vos digo que qualquer que repudiar sua mulher, a não ser por causa de prostituição, faz que ela cometa adultério; e qualquer que casar com a repudiada comete adultério.
33 Outrossim, ouvistes que foi dito aos antigos: Não perjurarás, mas cumprirás teus juramentos ao Senhor. 34 Eu, porém, vos digo que, de maneira nenhuma, jureis nem pelo céu, porque é o trono de Deus, 35 nem pela terra, porque é o escabelo de seus pés, nem por Jerusalém, porque é a cidade do grande Rei, 36 nem jurarás pela tua cabeça, porque não podes tornar um cabelo branco ou preto. 37 Seja, porém, o vosso falar: Sim, sim; não, não, porque o que passa disso é de procedência maligna.
38 Ouvistes que foi dito: Olho por olho e dente por dente. 39 Eu, porém, vos digo que não resistais ao mal; mas, se qualquer te bater na face direita, oferece-lhe também a outra; 40 e ao que quiser pleitear contigo e tirar-te a vestimenta, larga-lhe também a capa; 41 e, se qualquer te obrigar a caminhar uma milha, vai com ele duas. 42 Dá a quem te pedir e não te desvies daquele que quiser que lhe emprestes.
43 Ouvistes que foi dito: Amarás o teu próximo e aborrecerás o teu inimigo. 44 Eu, porém, vos digo: Amai a vossos inimigos, bendizei os que vos maldizem, fazei bem aos que vos odeiam e orai pelos que vos maltratam e vos perseguem, 45 para que sejais filhos do Pai que está nos céus; porque faz que o seu sol se levante sobre maus e bons e a chuva desça sobre justos e injustos. 46 Pois, se amardes os que vos amam, que galardão tereis? Não fazem os publicanos também o mesmo? 47 E, se saudardes unicamente os vossos irmãos, que fazeis de mais? Não fazem os publicanos também assim? 48 Sede vós, pois, perfeitos, como é perfeito o vosso Pai, que está nos céus.
1 Als sa(er) aba s Volk gsäh het, goht da(er) uf ä Berg un het sich anekockt; un sini Jinger schtehn zue nem.
2 Un na(er) doet si Mul (Gosch) uf, lehrt sie un het gsait:
3 Selig sin, de do geischtlich arm sin; denn ihra isch des Himmelrich.
4 Selig sin, de do Leid hän; denn sie solle treschtet wäre.
5 Selig sin de Sanftmuetige; denn sie wäre des Land bsitze.
6 Selig sin, de do hunga hän un durschtig sin nohch dr Grechtigkeit; denn sie solle satt wäre.
7 Selig sin de Barmherzige; denn sie wäre Barmherzigkeit gregä.
8 Selig sin, de sufare (reine) Herzen`s sin; denn sie wäre Gott säh.
9 Selig sin di Friedfertige; denn sie wäre Gottes Kinda heiße.
10 Selig sin, de um dr Grechtigkeit wille vufolgt wäre; denn ihra isch des Himmelrich.
11 Selig sin ihr, wenn äich d Mensche wägä ma(mir) bschimpfe un jage un schwätze allaläi Schlechtes gege äich, wenn sie dmit lege.
12 Sin frehlich un getroscht; s wird äich im Himmel viel blohnt wäre. Denn ebeso hän sie vufolgt d Prophete, de vor äich gsi sin.
13 Ihr sin des Salz dr Erde. Wenn drno des Salz nimi salzt, womit soll ma salze? S isch zue nigs me nütz, als daß ma`s wägschittet un losst`s vu d Lit vutrambe.
14 Ihr sin des Lecht dr Welt. S ka ä Schtadt, de uf nem Berg liet, nit vuborge si.
15 Ma zindet au nit ä Lecht a un doet`s unda ä Scheffel, sundern uf ä Laichta; so laichtet`s allene, de im Hus sin.
16 So len aicha Lecht laichte vor d Lit, dmit sie äiri guete Werke sähn un äire Vada (Babbe) im Himmel priese(lobe).
17 Ihr sollt nit meine, daß i(ich) kumme bi, s Gsetz odr d Prophete ufzlese; i(ich) bi nit kumme ufzlese, sundern z erfille.
18 Denn gwiß, i(ich) sag äich: Bis Himmel un Erde vugehn, wird nit dr klienschte Boechschtabe noh ä Tipfele vum Gsetz vugoh, bis alles bassiert isch.
19 Wer drno eins vu däne klienschte Gebote uflest un lehrt d Lit so, der wird dr Klienschte heiße im Himmelrich; wer`s aba doet un lehrt, der wird groß heiße im Himmelrich.
20 Denn i(ich) sag äich: Wenn äiri Grechtigkeit nit bessa isch als de vu d Schriftglehrti un Pharisäer, so kumme ihr nit in`s Himmelrich.
21 Ihr hän ghärt, daß zue d Alte gsait isch (2. Moses 20,13; 21,12): "Dü sollsch nemets umbringe"; wer aba jemads umbringt, der soll vor rem Gricht schuldig si.
22 Ich aba sag äich: Wer mit sinem Brueda zirnt, der isch vor rem Gricht schuldig; wer aba zue sinem Brueda sait: Dü Nigsnutz!, der isch vor rem Hohe Rot schuldig; wer aba sait: Dü Narr!, der isch vor rem helle Fiir schuldig.
23 Drum: wenn dü dini Gabe uf fem Altar opferscht un dert kummt dir in d Sinn (Gmeht), daß di Brueda ebis gege di het,
24 so loßes dert vor rem Altar un gang zerscht hi un vusöhn di mit dinem Brueda un dann(dnoh) kumm un opfa dini Gabe.
25 Vutrag di mit dinem Gegna gli druf, solang dü noh mit däm uf fem Wäg bisch, dmit dich dr Gegna nit däm Richta ibagit un dr Richta däm Grichtsdiena un dü ins Gfängnis (Loch) gworfe wirsch.
26 Gwiß, i(ich) sag dir: Dü wirsch nit vu dert rüskumme, bis dü au d letschte Pfennig vugeldet (zruckzahlt) hesch.
27 Ihr hän ghärt, daß gsait isch (2. Moses 20,14): "Dü sollsch nit ehebreche."
28 Ich aba sag äich: Wer ä Wieb asieht, un sie wott, der het scho mit ihr d Ehe broche in sinem Herz.
29 Wenn dich aba di rechtes Aug zum Wäggoh vufihrt, so rießes üs un wirf's vu da. S isch bessa fir di, daß eins vu dinene Glieda vugoht un nit dr ganze Leib (Ranze) in d Hell gworfe wird.
30 Wenn dich di rechti Hand zum Wäggoh vufihrt, so hau sie ab un wirf sie vu da. S isch bessa fir di, daß eins vu dinene Glieda vugoht un nit dr ganze Leib (Ranze) in d Hell fahrt.
31 S isch au gsait (5. Moses 24,1): "Wer sich vu sinem Wieb schiedet, der soll ihr ä Schiedebref ge."
32 Ich aba sag äich: Wer sich vu sinem Wieb schiedet, s isch denn wägä Ehebruch, der macht, daß sie d Ehe bricht; un wer ä Gschiedeni hirotet, der bricht d Ehe.
33 Ihr hän witer ghärt, daß zue d Alte gsait isch (3. Moses 19,12; 4. Moses 30,3): "Dü sollsch kei falsche Eid schwör un sollsch däm Herrn di Eid hebed."
34 Ich aba sag äich, daß ihr ibahaupt nit schwör sollt, nit bim Himmel, denn na(er) isch Gottes Thron;
35 noh bi d Erde, denn sie isch dr Schemel vu sinene Feß; noh bi Jerusalem, denn sie isch d Schtadt vum große Kenig.
36 Au sollsch dü nit bi dinem Schädel schwör; denn dü vumagst nit ä einziges Hoor wiß odr schwarz z mache.
37 Aicha Schwätze aba isch: Jo, jo; nei, nei. Was driba isch, des isch vum Bese.
38 Ihr hän ghärt, daß gsait isch (2. Moses 21,24): "Aug um Aug, Zahn um Zahn."
39 Ich aba sag äich, daß ihr nit widerschtrebe sollt däm Üble, sundern: wenn di jemads uf di rechti Backe schlat, däm gib di anderi au.
40 Un wenn jemads mit dir rechte will un dir di Rock nähmä, däm loß au d Mandel.
41 Un wenn di jemads netigt, ä Meile mitzgoh, so gang mit nem zwei.
42 Gib däm, der di bittet, un wend di nit ab vu däm, der ebis vu dir borge will.
43 Ihr hän ghärt, daß gsait isch (3. Moses 19,18): "Dü sollsch di Nächschte liebe" un di Fäind hasse.
44 Ich aba sag äich: Liebt (Leb hän) äiri Gegna(Feinde) un bittet fir de, de äich jage,
45 dmit ihr Kinda sin äires Vada (Babbe) im Himmel. Denn na(er) losst sini Sunne ufgoh iba Besi un Gueti un losst rägnä iba Grechti un Ungrechti.
46 Denn wenn ihr liebt (leb hän), de äich liebe, was hän ihr fir Lohn? Den nit desselbe au de Zöllna?
47 Un wenn ihr nur zue äire Breda fründlig sin, was den ihr Bsunderes? Den nit desselbe au d Heide?
48 Drum solle ihr ganz guet si, we aicha Vada (Babbe) im Himmel ganz guet isch.