1 É melhor comer um pedaço de pão seco, tendo paz de espírito, do que ter um banquete numa casa cheia de brigas.

2 O escravo sábio mandará no filho que envergonhou o pai e também receberá uma parte da herança.

3 O ouro e a prata são provados pelo fogo, mas é o Senhor Deus quem mostra o que as pessoas realmente são.

4 Os maus ouvem com atenção as coisas más, e os mentirosos gostam de ouvir mentiras.

5 Quem caçoa do pobre insulta a Deus, que o fez; quem se alegra com a desgraça dos outros será castigado.

6 Assim como os avós se orgulham dos netos, os filhos se orgulham dos pais.

7 É mais fácil um tolo dizer alguma coisa que se aproveite do que um homem de respeito dizer uma mentira.

8 Alguns pensam que, com dinheiro, podem comprar qualquer pessoa; acham que o suborno é uma coisa mágica.

9 Quem perdoa uma ofensa mostra que tem amor, mas quem fica lembrando o assunto estraga a amizade.

10 Quem tem juízo aprende mais com uma repreensão do que o tolo, com cem chicotadas.

11 As pessoas revoltadas estão sempre criando problemas; por isso a morte virá para elas como um mensageiro cruel.

12 É melhor encontrar uma ursa da qual roubaram os filhotes do que um homem sem juízo, ocupado com as suas tolices.

13 Quem paga o bem com o mal não afastará o mal da sua casa.

14 O começo de uma briga é como a primeira rachadura numa represa: é bom parar antes que a coisa piore.

15 Há duas coisas que o Senhor Deus detesta: que o inocente seja condenado e que o culpado seja declarado inocente.

16 Não adianta nada o tolo gastar dinheiro para conseguir a sabedoria porque ele não aprende nada mesmo.

17 O amigo ama sempre e na desgraça ele se torna um irmão.

18 Somente um tolo aceitaria ficar como fiador do seu vizinho.

19 As pessoas revoltadas gostam de briga, e quem vive se gabando está correndo para a desgraça.

20 Quem vive pensando e dizendo coisas más não pode esperar nada de bom, mas só a desgraça.

21 O pai de filhos sem juízo só tem tristezas e sofrimentos.

22 A alegria faz bem à saúde; estar sempre triste é morrer aos poucos.

23 Os juízes desonestos se vendem por dinheiro e por isso são injustos nas suas sentenças.

24 Quem tem juízo procura a sabedoria, mas o tolo não sabe o que quer.

25 O filho sem juízo é tristeza para o seu pai e amargura para a sua mãe.

26 Não é bom multar um homem correto; não é certo castigar os líderes honestos.

27 Quem controla as suas palavras é sábio, e quem mantém a calma mostra que é inteligente.

28 Até um tolo pode passar por sábio e inteligente se ficar calado.

1 Ko te maramara kai, ko te mea maroke me te ata noho hei kinaki, pai atu i te whare ki i nga hakari a te nganagare.

2 Hei rangatira te pononga mahara mo te tama i whakama ai; ka whai wahi ano ia i roto i to nga teina.

3 Ko te oko tahu para mo te hiriwa, ko te oumu mo te koura; ko Ihowa ia hei whakamatau mo nga ngakau.

4 Ko te kaimahi i te he ka tahuri ki ta te ngutu kino; a ka whai taringa te teka ki ta te arero whanoke.

5 Ko te taunu ki te rawakore he tawai ki tona Kaihanga: ko te tangata e koa ana ki nga aitua, e kore e kore te whiua.

6 Hei karauna mo nga koroheke nga tamariki a nga tamariki: na, ko te kororia o nga tamariki ko o ratou matua.

7 E kore te reo rangatira e tau ki te kuware: hore rawa ano hoki te ngutu teka ki te rangatira.

8 Ko te tangata i te mea homai noa, he kohatu whakapaipai tera ki tana titiro; tona tahuritanga ake ki hea, ki hea, ka whiwhi ki te pai.

9 Ko te tangata e hipoki ana i te he, e whai ana i te aroha; tena ko te tangata korerorero, e wehewehe ana i nga hoa tupu.

10 Ko te ngotonga o te kupu riri ki roto ki te tangata matau, nui atu i to nga whiu kotahi rau ki roto ki te whakaarokore.

11 He whakakeke kau ta te tangata kino e whai ai; no reira ka tukua atu he karere nanakia ki a ia.

12 Kia tutaki ki te tangata te pea kua tangohia ana kuao; pai atu i te whakaarokore i a ia e wairangi ana.

13 Ko te tangata e homai ana i te kino hei utu mo te pai, e kore te kino e neke atu i tona whare.

14 Ko te timatanga o te totohe i rite ki te tangata e tuku ana i te wai kia rere: na reira waiho atu te totohe i te mea kiano i oho te ngangare.

15 Ko te tangata e whakatika ana i ta te tangata kino, me ia e whakahe ana i ta te tangata tika, he rite tahi taua rua, he mea whakarihariha ki a Ihowa.

16 Hei aha te utu i te ringa o te kuware, hei hoko i te whakaaro nui, kahore nei hoki ona matauranga?

17 E aroha ana te hoa i nga wa katoa; na, ko te teina, ko te tuakana, i whanau tera mo nga aitua.

18 Ko ta te tangata ngakaukore he papaki ringa; kua waiho hei whakakapi turanga i te aroaro o tona hoa.

19 Ko te tangata e aroha ana ki te nganagare e aroha ana ki te kino; ko te tangata e whakarewa ana i tona kuwaha e rapu ana i te whakangaromanga.

20 Ko te ngakau parori ke e kore e kite i te pai; ko te tangata he whanoke tona arero ka taka ki te kino.

21 Ka whanau he whakaarokore ma tetahi tangata, hei whakapouri tera mona: e kore ano hoki e koa te papa o te poauau.

22 He rongoa pai te ngakau koa; ki te maru ia te wairua, ka maroke nga wheua.

23 E tango ana te tangata kino i te mea whakapati i te uma, hei whakapeau ke i nga ara o te whakarite whakawa.

24 Kei te aroaro o te tangata matau nga whakaaro nui; kei nga pito ia o te whenua nga kanohi o te whakaarokore.

25 Ko te tamaiti whakaarokore he mea whakapouri i tona papa, he mea whakakawa i te ngakau o tona whaea.

26 Ehara ano hoki i te mea pai kia whiua te tangata tika, kia patua ranei nga rangatira mo te tika.

27 He matauranga to te tangata e tohu ana i ana kupu: a he whakaaro to te tangata i te wairua manawanui.

28 Ko te wairangi nei ano, ki te whakarongo puku, ka kiia he whakaaro nui: ki te kokopi ona ngutu, ka kiia ia he tupato.