1 A mulher sábia edifica a sua casa, mas com as próprias mãos a insensata derruba a sua.
2 Quem anda direito teme o Senhor, mas quem segue caminhos enganosos o despreza.
3 A conversa do insensato traz a vara para as suas costas, mas os lábios dos sábios os protegem.
4 Onde não há bois o celeiro fica vazio, mas da força do boi vem a grande colheita.
5 A testemunha sincera não engana, mas a falsa transborda em mentiras.
6 O zombador busca sabedoria e nada encontra, mas o conhecimento vem facilmente ao que tem discernimento.
7 Mantenha-se longe do tolo, pois você não achará conhecimento no que ele falar.
8 A sabedoria do homem prudente é discernir o seu caminho, mas a insensatez dos tolos é enganosa.
9 Os insensatos zombam da idéia de reparar o pecado cometido, mas a boa vontade está entre os justos.
10 Cada coração conhece a sua própria amargura, e não há quem possa partilhar sua alegria.
11 A casa dos ímpios será destruída, mas a tenda dos justos florescerá.
12 Há caminho que parece certo ao homem, mas no final conduz à morte.
13 Mesmo no riso o coração pode sofrer, e a alegria pode terminar em tristeza.
14 Os infiéis receberão a retribuição de sua conduta, mas o homem bom será recompensado.
15 O inexperiente acredita em qualquer coisa, mas o homem prudente vê bem onde pisa.
16 O sábio é cauteloso e evita o mal, mas o tolo é impetuoso e irresponsável.
17 Quem é irritadiço faz tolices, e o homem cheio de astúcias é odiado.
18 Os inexperientes herdam a insensatez, mas o conhecimento é a coroa dos prudentes.
19 Os maus se inclinarão diante dos homens de bem, e os ímpios, às portas da justiça.
20 Os pobres são evitados até por seus vizinhos, mas os amigos dos ricos são muitos.
21 Quem despreza o próximo comete pecado, mas como é feliz quem trata com bondade os necessitados!
22 Não é certo que se perdem os que só pensam no mal? Mas os que planejam o bem encontram amor e fidelidade.
23 Todo trabalho árduo traz proveito, mas o só falar leva à pobreza.
24 A riqueza dos sábios é a sua coroa, mas a insensatez dos tolos produz apenas insensatez.
25 A testemunha que fala a verdade salva vidas, mas a testemunha falsa é enganosa.
26 Aquele que teme ao Senhor possui uma fortaleza segura, refúgio para os seus filhos.
27 O temor do Senhor é fonte de vida, e afasta das armadilhas da morte.
28 Uma grande população é a glória do rei, mas, sem súditos, o príncipe está arruinado.
29 O homem paciente dá prova de grande entendimento, mas o precipitado revela insensatez.
30 O coração em paz dá vida ao corpo, mas a inveja apodrece os ossos.
31 Aquele que oprime o pobre com isso despreza o seu Criador, mas quem ao necessitado trata com bondade honra a Deus.
32 Quando chega a calamidade, os ímpios são derrubados; os justos, porém, até em face da morte encontram refúgio.
33 A sabedoria repousa no coração dos que têm discernimento e mesmo entre os tolos ela se deixa conhecer.
34 A justiça engrandece a nação, mas o pecado é uma vergonha para qualquer povo.
35 O servo sábio agrada o rei, mas o que procede vergonhosamente incorre em sua ira.
1 Ko ta te wahine whakaaro nui he hanga i tona whare; ko ta te wahine wairangi, ko ona ringa hei wahi iho.
2 Ko te tangata e haere ana i runga i tona tika, e wehi ana i a Ihowa; ko te tangata he parori ki ona ara e whakahawea ana ki i ia.
3 Kei te mangai o te wairangi he patu whakapehapeha; ma nga ngutu ia o te hunga whakaaro nui ratou ka ora ai.
4 Ki te kahore he kau, ka ma te takotoranga kai; ma te kaha ia o te kau ka nui ai nga hua.
5 E kore te kaiwhakaatu pono e teka; ka puaki ia te teka i te kaiwhakaatu teka.
6 E rapu ana te tangata whakahi i te whakaaro nui, heoi kahore e kitea e ia; ki te tangata matau ia he mama noa te matauranga.
7 Haere atu ki te aroaro o te kuware, ina kahore e kitea e koe he ngutu matau ona.
8 Ko te whakaaro nui o te tangata tupato, he matau ki tona ara; ko te wairangi o nga kuware, he tinihanga.
9 Ko ta nga wairangi he kata ki te he: na kei te hunga tika te whakaaro pai.
10 E mohio ana te ngakau ki tona ake mamae, e kore ano hoki tona koa e pikitia e te tangata ke.
11 Ka whakangaromia te whare o te hunga kino: ka tupu ia te teneti o te hunga tika.
12 He huarahi ano tera e tika ana ki ta te tangata titiro, ko tona mutunga ia ko nga huarahi ki te mate.
13 Ahakoa e kata ana, e mamae ana te ngakau; a, ko te mutunga o te koa, he pouri.
14 Ko te tangata i te ngakau tahuri ke, ka makona i ona ara ake: a ko te tangata pai ka makona i tana ake ano.
15 Ko ta te kuware he whakapono ki nga kupu katoa; tena ko te tangata tupato, ka ata titiro ki tana hikoi.
16 E wehi ana te tangata whakaaro nui, ka neke atu i te kino; ko te kuware ia ka whakahi, ka tohe.
17 Ko te tangata riri wawe ka mahi i te wairangi; ka kinongia ano hoki te tangata i nga rauhanga kino.
18 He wairangi te whakarerenga iho mo nga kuware; ko te tangata tupato ia ka karaunatia ki te matauranga.
19 E piko ana te hunga kino ki te aroaro o te hunga pai; a ko te hunga he ki nga kuwaha o te tangata tika.
20 E kinongia ana te rawakore e tona hoa ake nei ano; he tokomaha ia nga tangata e aroha ana ki te tangata taonga.
21 Ko te tangata e whakahawea ana ki tona hoa, e hara ana; ko te tangata ia e atawhai ana ki nga rawakore, ka hari.
22 He teka ianei e kotiti ke ana nga kaiwhakatakoto i te kino? He atawhai ia, he pono, kei nga kaihanga i te pai.
23 He hua to nga mauiuitanga katoa; tena ko te korero o nga ngutu e ahu ana ki te rawakore.
24 Hei karauna mo nga whakaaro nui o ratou taonga; ko te wairangi ia o nga kuware, he wairangi kau.
25 Ka ora nga wairua i te kaiwhakaatu pono: ko te tangata korero teka ia e mea ana kia tinihanga.
26 U tonu, kaha tonu te whakaaro ina wehi ki a Ihowa; ka whai rerenga atu ano hoki ana tamariki.
27 He puna ora te wehi ki a Ihowa, e mahue ai nga reti o te mate.
28 Ma te nui o te iwi ka whai honore ai te kingi; ma te kore o te iwi ka taka ai te rangatira.
29 He matauranga nui to te tangata manawanui; ko te tangata riri wawe ia, e whakaneke ake ana ia i te wairangi.
30 He ora ki nga kikokiko te ngakau ora; ko te hae ia, he pirau ki nga wheua.
31 Ko te tangata e tukino ana i te ware, he tawai tana ki tona Kaihanga; ko te tangata ia e atawhai ana i te rawakore, e whakahonore ana i a ia.
32 E uakina iho ana te tangata kino i runga i tona he; ko te tangata tika ia ka whai tumanakohanga i tona matenga.
33 Ka noho te whakaaro nui ki te ngakau o te tangata matau; engari ko te mea kei te wahi ki roto o nga kuware e whakaaturia ana.
34 Ma te tika ka kake ai te iwi; ma te hara ia ka ingoa kino ai nga iwi.
35 Ka manako te kingi ki te pononga mahara; a ka riri ki te tangata i takea ai te whakama.