A terceira viagem missionária de Paulo. Paulo prega o evangelho em Éfeso. Tumulto excitado por Demétrio

1 E sucedeu que, enquanto Apolo estava em Corinto, Paulo, tendo passado por todas as regiões superiores, chegou a Éfeso e, achando ali alguns discípulos, 2 disse-lhes: Recebestes vós o Espírito Santo quando crestes? E eles disseram-lhe: Nós nem ainda ouvimos que haja Espírito Santo. 3 Perguntou-lhes, então: Em que sois batizados, então? E eles disseram: No batismo de João. 4 Mas Paulo disse: Certamente João batizou com o batismo do arrependimento, dizendo ao povo que cresse no que após ele havia de vir, isto é, em Jesus Cristo. 5 E os que ouviram foram batizados em nome do Senhor Jesus. 6 E, impondo-lhes Paulo as mãos, veio sobre eles o Espírito Santo; e falavam línguas e profetizavam. 7 Estes eram, ao todo, uns doze varões.

8 E, entrando na sinagoga, falou ousadamente por espaço de três meses, disputando e persuadindo-os acerca do Reino de Deus. 9 Mas, como alguns deles se endurecessem e não obedecessem, falando mal do Caminho perante a multidão, retirou-se deles e separou os discípulos, disputando todos os dias na escola de um certo Tirano. 10 E durou isto por espaço de dois anos, de tal maneira que todos os que habitavam na Ásia ouviram a palavra do Senhor Jesus, tanto judeus como gregos. 11 E Deus, pelas mãos de Paulo, fazia maravilhas extraordinárias, 12 de sorte que até os lenços e aventais se levavam do seu corpo aos enfermos, e as enfermidades fugiam deles, e os espíritos malignos saíam. 13 E alguns dos exorcistas judeus, ambulantes, tentavam invocar o nome do Senhor Jesus sobre os que tinham espíritos malignos, dizendo: Esconjuro-vos por Jesus, a quem Paulo prega. 14 Os que faziam isto eram sete filhos de Ceva, judeu, principal dos sacerdotes. 15 Respondendo, porém, o espírito maligno, disse: Conheço a Jesus e bem sei quem é Paulo; mas vós, quem sois? 16 E, saltando neles o homem que tinha o espírito maligno e assenhoreando-se de dois, pôde mais do que eles; de tal maneira que, nus e feridos, fugiram daquela casa. 17 E foi isto notório a todos os que habitavam em Éfeso, tanto judeus como gregos; e caiu temor sobre todos eles, e o nome do Senhor Jesus era engrandecido. 18 Muitos dos que tinham crido vinham, confessando e publicando os seus feitos. 19 Também muitos dos que seguiam artes mágicas trouxeram os seus livros e os queimaram na presença de todos, e, feita a conta do seu preço, acharam que montava a cinquenta mil peças de prata. 20 Assim, a palavra do Senhor crescia poderosamente e prevalecia.

21 E, cumpridas estas coisas, Paulo propôs, em espírito, ir a Jerusalém, passando pela Macedônia e pela Acaia, dizendo: Depois que houver estado ali, importa-me ver também Roma. 22 E, enviando à Macedônia dois daqueles que o serviam, Timóteo e Erasto, ficou ele por algum tempo na Ásia.

23 Naquele mesmo tempo, houve um não pequeno alvoroço acerca do Caminho. 24 Porque um certo ourives da prata, por nome Demétrio, que fazia, de prata, nichos de Diana, dava não pouco lucro aos artífices, 25 aos quais, havendo-os ajuntado com os oficiais de obras semelhantes, disse: Varões, vós bem sabeis que deste ofício temos a nossa prosperidade; 26 e bem vedes e ouvis que não só em Éfeso, mas até quase em toda a Ásia, este Paulo tem convencido e afastado uma grande multidão, dizendo que não são deuses os que se fazem com as mãos. 27 Não somente há o perigo de que a nossa profissão caia em descrédito, mas também de que o próprio templo da grande deusa Diana seja estimado em nada, vindo a majestade daquela que toda a Ásia e o mundo veneram a ser destruída.

28 Ouvindo isto, encheram-se de ira e clamaram, dizendo: Grande é a Diana dos efésios! 29 E encheu-se de confusão toda a cidade, e unânimes correram ao teatro, arrebatando a Gaio e a Aristarco, macedônios, companheiros de Paulo na viagem. 30 E, querendo Paulo apresentar-se ao povo, não lho permitiram os discípulos. 31 Também alguns dos principais da Ásia, que eram seus amigos, lhe rogaram que não se apresentasse no teatro. 32 Uns, pois, clamavam de uma maneira, outros, de outra, porque o ajuntamento era confuso; e os mais deles não sabiam por que causa se tinham ajuntado. 33 Então, tiraram Alexandre dentre a multidão, impelindo-o os judeus para diante; e Alexandre, acenando com a mão, queria dar razão disto ao povo. 34 Mas, quando conheceram que era judeu, todos unanimemente levantaram a voz, clamando por espaço de quase duas horas: Grande é a Diana dos efésios! 35 Então, o escrivão da cidade, tendo apaziguado a multidão, disse: Varões efésios, qual é o homem que não sabe que a cidade dos efésios é a guardadora do templo da grande deusa Diana e da imagem que desceu de Júpiter? 36 Ora, não podendo isto ser contraditado, convém que vos aplaqueis e nada façais temerariamente; 37 porque estes homens que aqui trouxestes nem são sacrílegos nem blasfemam da vossa deusa. 38 Mas, se Demétrio e os artífices que estão com ele têm alguma coisa contra alguém, há audiências e há procônsules; que se acusem uns aos outros. 39 Mas, se alguma outra coisa demandais, averiguar-se-á em legítimo ajuntamento. 40 Na verdade, até corremos perigo de que, por hoje, sejamos acusados de sedição, não havendo causa alguma com que possamos justificar este concurso. 41 E, tendo dito isto, despediu o ajuntamento.

1 S isch bassiert aba, als Apollos in Korinth war, daß Paulus durch des Hochland zeht un nohch Ephesus kummt un ä baar Jinger findet.

2 Zue däne sait da: Hän ihr d heilige Geischt gregt, als sa gläubig wore sin? Sie sage zue nem: Mir hän noh ne ghärt, daß ses ä heilige Geischt git.

3 Un na(er) het sie gfrogt: Worauf sin ihr denn dauft? Do sage sie: Uf de Daufi vum Johannes.

4 Paulus aba sait: Johannes het dauft mit dr Daufi zue d Buße un däm Volk gsait, sie solle an der glaube, der nohch nem kumme doet, nämlich an Jesus.

5 Als sie des ghärt hän, len sie sich daufe uf d Name vum Herrn Jesus.

6 Un als Paulus d Händ(Pfode) uf sie legt, kummt dr heilige Geischt uf sie, un sie schwätze in Zunge un wiessage.

7 S ware aba zsämme etwa zwöelf Männa.

8 Er goht aba in d Synagoge (Gotteshus) un predigt fräi uff dräi Monet lang, lehrt un ibaziigt sie vum Rich Gottes.

9 Als aba ä baar vuschtockt ware un nit glaube un vor dr Lit schlecht schwätze vu d Lehr, trennt er sich vu nene un sundert au d Jinger ab un schwätzt jede Dag in dr Schuel vum Tyrannus.

10 Un des isch bassiert zwei Johr lang, so daß alli, de in dr Provinz Asien husste, des Wort vum Herrn ghärt hän, Jude un Grieche.

11 Un Gott wirkt mit nit wenig Tade durch de Händ(Pfode) vum Paulus.

12 So halte sie au d Schweißdecha un anderi Decha, de na(er) uf sinere Hüt trage het, iba di Kranke, un de Krankkete gehn vu nene, un di bese Geischta fahre üs.

13 S vusueche sich aba ä baar vu d Jude, de als Bschwöra rumzoge ware, d Name vum Herrn Jesus z nenne iba däne, de besi Geischta hän, un sage: Ich bschwör äich bi däm Jesus, der wo (den) Paulus predigt.

14 S ware aba siebä Buebä vumä jüdische Hohenpriester mit Name Skevas, de des gmacht hän.

15 Aba dr bese Geischt git zantwort un sait zue nene: Jesus kenne i(ich) wohl, un vu Paulus weiß i(ich) wohl; aba wer sin ihr?

16 Un der Mensch, in däm dr bese Geischt war, flegt uf sie un ibafallt sie alli un richte sie so zue, daß sie nackt un vuwundet üs däm Hus ab haue.

17 Des aba kummt allene zohre, de in Ephesus husse, Jude un Grieche; un Angscht kummt uf sie alli, un dr Name vum Herrn Jesus wird hoch globt.

18 S kumme au vieli vu däne, de gläubig wore ware, sage un vuzehle, was sie doe hän.

19 Vieli aba, de Zaubarai triebe hän, bringe de Becha zsämme un vubrenne sie vor allene un rechne üs, was sie wert ware, un kumme uf fünfzigdusend Silbagrosche.

20 So breitet sich des Wort üs durch de Kraft vum Herrn un wird groß(mächtig).

21 Als des gschähe war, nimmt sich Paulus im Geischt vor, durch Mazedonien un Achaja z ze un nohch Jerusalem z reise, un sait: Wenn i(ich) dert gsi bi, mueß i(ich) au Rom säh.

22 Un na(er) schickt zwei, de nem diene, Timotheus un Erastus, nohch Mazedonien; er aba bliebt noh ä Wieli in dr Provinz Asien.

23 S erhob sich aba um de Ziit ä nit kleini Unroeh iba d näji(naii) Wäg.

24 Denn eina mit Name Demetrius, ä Goldschmied, macht silberne Tempel vu d Diana un vuschafft däne vum Handwerk nit wenig Gwinn.

25 De un de Arbeida vu dem des Handwerk vusammlet er un sait: Lebi (Liebe) Männa, ihr wißt, daß ma(mir) große Gwinn vu däm Gwerbe hän;

26 un ihr sähn un häre, daß nit ällei in Ephesus, sundern au schier in dr ganze Provinz Asien der Paulus viel Volk abspenstig macht, ibaredet un sait: Was mit Händ(Pfode) gmacht isch, des sin keini Götta.

27 Aba s droht nit nur unsa Gwerbe in Vuruef zue grote, sundern au dr Tempel vu d große Göttin Diana wird fir nigs gachtet wäre, un zudem wird ihri göttliche Majestät undagoh, der doch di ganz Provinz Asien un dr Weltkreis Vuehrig zeigt.

28 Als sie des ghärt hän, wäre sie vu Zorn (Wuet) erfillt un brellä: Groß isch di Diana vu d Epheser!

29 Un di ganz Schtadt wird voll Gwimmel; sie schtirme imetig zum Theater un packe Gajus un Aristarch üs Mazedonien, de Freunde vum Paulus.

30 Als aba Paulus unda des Volk go wot, len's nem de Jinger nit zue.

31 Au ä baar vu d Obere dr Provinz Asien, de nem fründlig gsinnt ware, schicke zue nem un ermahne nen, sich nit bim Theater blicke z lo.

32 Dert brellä di eine des, di andere des, un de Vusammlig (Bagasch) war in Vuwirrig, un di meischte wiße nit, wurum sie zsämmekumme ware.

33 Ä baar aba vu d Lit sages dem Alexander, den d Jude vorschicke. Alexander aba winkt mit d Hand un wot sich vor rem Volk vuantworte.

34 Als sie aba gmerkt hän, daß sa(er) ä Jude isch, brelle alli we üs einem Mul (Gosch) schier zwei Schtunde lang: Groß isch di Diana vu d Epheser!

35 Als aba dr Kanzler des Volk bruhigt het, sait da(er): Ihr Männa vu Ephesus, wo isch ei Mensch, der nit weiß, daß de Schtadt Ephesus ä Heterin vu d große Diana isch un vu ihrem Bild, des vum Himmel gfloge isch?

36 Wel des etze so isch, solle ihr äich ruhig vuhalte un nigs Unibalegtes doe.

37 Ihr hän de Mensche hergfihrt, de nit Tempelraiba noh Läschtera unsera Göttin sin.

38 Hän aba Demetrius un de mit nem vum Handwerk sin ä Aschpruch an eine, so git`s Grichte un Schtadthaltr; do len sie sich undaänanda vuklage.

39 Wen ihr aba doriba üsä dem noh ebis, so ka ma`s in einare Vusammlig mache(entscheiden).

40 Denn ma(mir) schtehn in Gfahr, wägä dem hiitig Ufruhr vuklagt z wäre, ohni daß ä Grund do isch, mit däm ma(mir) de Ufruhr entschuldige kennte. Un als er des gsait het, het da(er) de Vusammlig (Bagasch) go lo.