1 Ko nga whakatauki a Horomona tama a Rawiri, kingi o Iharaira;
2 E mohiotia ai te whakaaro nui, te ako; e kitea ai nga kupu o te matauranga;
3 E riro mai ai te ako a te ngakau mahara, te tika, te whakawa, te mea ano e rite ana;
4 Hei hoatu i te ngakau tupato ki nga kuware, i te matauranga, i te ngarahu pai ki te taitamariki;
5 Kia whakarongo ai te tangata whakaaro nui, kia nui ake ai tona mohio; kia whiwhi ai te tangata tupato ki nga whakaaro mohio:
6 E mohio ai ia ki te whakatauki, ki te kupu whakarite, ki nga kupu a nga whakaaro nui, ki a ratou korero whakapeka.
7 Ko te wehi ki a Ihowa te timatanga o te matauranga; e whakahawea ana te whakaarokore ki te whakaaro nui, ki te ako.
8 Whakarongo, e taku tama, ki te ako a tou papa, kaua hoki e whakarerea te ture a tou whaea;
9 Ka waiho hoki ena hei pare ataahua mo tou matenga, hei mekameka whakapaipai mo tou kaki.
10 E taku tama, ki te whakawaia koe e te hunga hara, kaua e whakaae.
11 Ki te mea ratou, Tatou ka haere, ka whakapapa atu, ka whakaheke toto; kia whanga puku tatou, he mea takekore, mo te tangata harakore:
12 Horomia oratia ratou e tatou, peratia me ta te rua tupapaku; ka riro tinana ratou, ka pera me te hunga e heke atu ana ki te poka:
13 Ka kitea e tatou nga taonga utu nui katoa, ka whakakiia o tatou whare ki ta tatou e pahua ai:
14 Maka mai tou wahi ki roto ki to matou; kia kotahi te putea ma tatou katoa.
15 E taku tama, kaua e haere tahi i te ara me ratou; kaiponuhia tou waewae i to ratou huarahi;
16 E rere ana hoki o ratou waewae ki te kino, e hohoro ana ratou ki te whakaheke toto.
17 He maumau hoki te hora o te kupenga ki te tirohanga a tetahi manu.
18 Ko ratou, he whakaheke i o ratou toto ano i whakapapa ai ratou; he whakamate i a ratou ano i piri ai ratou.
19 Ka pena nga huarahi o te hunga apo taonga; ko te ora ano o ona rangatira e tangohia.
20 E hamama ana te whakaaro nui i te huarahi; e puaki ana tona reo i nga waharoa;
21 E karanga ana ia i te tino wahi whakaminenga; i te wahi tuwhera o nga kuwaha, i roto i te pa, e puaki ana ana kupu;
22 E te hunga kuware, kia pehea ake te roa o to koutou aroha ki te kuwaretanga? O te hiahia ranei o te hunga whakahi ki to ratou whakahi? O te whakakino ranei a te hunga wairangi ki te matauranga?
23 Tahuri mai ki taku ako: na ka ringihia e ahau toku wairua ki a koutou, ka whakaaturia aku kupu ki a koutou.
24 I karanga atu hoki ahau, heoi kihai koutou i pai mai; i totoro atu toku ringa, a kihai tetahi i whai whakaaro mai;
25 Heoi whakakahoretia iho e koutou toku whakaaro katoa, kihai hoki i aro ki taku ako:
26 Mo reira ka kata ahau i te ra o to koutou aitua; ka tawai ina pa te pawera ki a koutou.
27 Ina tae mai to koutou pawera ano he tupuhi, a ka pa mai to koutou aitua ano he paroro; ina tae mai te pouri me te ngakau mamae ki a koutou.
28 Ko reira ratou karanga ai ki ahau, a e kore ahau e whakahoki kupu atu; ka rapu nui ratou i ahau, otiia e kore ahau e kitea e ratou:
29 Mo ratou i kino ki te matauranga; kihai hoki i whiriwhiria e ratou te wehi ki a Ihowa;
30 Kihai i aro mai ki oku whakaaro; whakahawea ana ratou ki taku kupu riri katoa.
31 Na reira ka kai ratou i nga hua o to ratou nei ara, ka whakakiia ano hoki ki nga mea i titoa e ratou.
32 Ko te tahuritanga atu hoki o nga kuware hei patu i a ratou; ko te ngakau warea ano hoki o nga wairangi hei huna i a ratou.
33 Ko te tangata ia e rongo ana ki ahau, ka au tona noho, ka tea hoki i te wehi ki te kino.
1 大卫的儿子以色列王所罗门的箴言:
2 要使人晓得智慧和教训, 了解充满哲理的言语;
3 使人领受明慧的教训, 就是公义、公正和正直;
4 使愚蒙人变成精明, 使少年人获得知识和明辨的能力;
5 使智慧人听了, 可以增长学问, 使聪明人听了, 可以获得智谋;
6 使人明白箴言和譬喻, 懂得智慧人的言词和他们的隐语。
7 敬畏耶和华是知识的开端, 但愚妄人藐视智慧和教训。
8 我儿, 要听从你父亲的教训, 不可离弃你母亲的训诲。
9 因为这些要作你头上的华冠, 作你颈上的金链。
10 我儿, 如果坏人引诱你, 你不可随从他们。
11 如果他们说: "你跟我们来吧! 我们要埋伏流人的血, 我们要无故地潜伏伤害无辜的人;
12 我们要好像阴间一般, 把他们活生生吞下, 他们整个被我们吞下, 如同下坑的人一样;
13 这样, 我们必得着各样贵重的财物, 把掠物装满我们的房子。
14 加入我们的行列吧! 我们大家共用一个钱袋。"
15 我儿, 不可和他们走在一起, 禁止你的脚走他们的路;
16 因为他们的脚奔向邪恶, 他们急于流人的血。
17 在飞鸟眼前张设网罗, 是徒劳无功的。
18 他们埋伏, 是自流己血; 他们潜伏, 是自害己命。
19 凡是贪爱不义之财的, 所走的路都是这样; 那不义之财夺去了贪财者的性命。
20 智慧在街上呼喊, 在广场上扬声;
21 在闹市中心呼叫, 在城门口发出言语, 说:
22 "你们愚蒙人喜爱愚蒙, 好讥笑的人喜欢讥笑, 愚昧人恨恶知识, 要到几时呢?
23 你们要因我的责备回转, 我就把我的心意("心意"或译: "灵")向你们倾吐, 把我的话指示你们。
24 我呼唤, 你们不肯听从; 我伸手, 没有人理会。
25 你们既轻忽我的一切劝告, 不肯接受我的责备;
26 所以你们遭难的时候, 我就发笑; 惊恐临到你们的日子, 我就嗤笑。
27 惊恐临到你们好像风暴, 灾难如同飓风来临, 患难困苦临到你们身上。
28 那时, 他们必呼求我, 我却不回答; 他们切切寻找我, 却寻不见;
29 因为他们恨恶知识, 不选择敬畏耶和华;
30 不接受我的劝告, 轻视我的一切责备;
31 所以, 他们必自食其果, 必饱尝自己所设计谋的伤害。
32 愚蒙人的背道必杀害他们自己, 愚昧人的安逸必毁灭他们自己;
33 唯有听从我的, 必安然居住, 得享安宁, 免受灾祸的惊恐。"